Thứ Ba, 26 tháng 8, 2014

Liệu giữa TQ và Ấn Độ sẽ tồn tại quan hệ hữu nghị và tin cậy? (Phần I))

Kể từ khi tân Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi lên nắm quyền, quan hệ giữa Ấn Độ và TQ, vốn luôn trong tình trạng kình địch và nghị kỵ trong hàng thập niên qua, đã được cải thiện rõ rệt. Đặc biệt là Ngoại trưởng TQ đã có chuyến thăm tới Ấn Độ ngay sau khi ông Modi nhậm chức nhằm xoa dịu căng thẳng và thúc đẩy quan hệ hai nước, và dự kiến Chủ tịch TQ Tập Cận Bình cũng sẽ thăm Ấn Độ vào cuối năm nay. Sự ấm dần lên trong quan hệ giữa Ấn Độ và TQ xuất phát từ việc Thủ tướng Modi chú trọng phát triển kinh tế Ấn Độ nên chủ trương tăng cường quan hệ với TQ. Ngược lại TQ cũng cần lôi kéo Ấn Độ trong bối cảnh nước này đang đối mặt với những thách thức ở Biển Đông và Biển Hoa Đông, nhất là chính sách “xoay trục” sang châu Á – Thái Bình Dương của Mỹ cũng như xu hướng hình thành liên minh Mỹ, Nhật Bản, Australia, Philippines và cả Ấn Độ nhằm chống lại sự bành trướng của TQ.

Các dấu hiệu lạc quan trên đã khiến cho một số người kỳ vọng về một tương lai tươi sáng của mối quan hệ Trung - Ấn trong tương lai. Tuy nhiên, theo các nhà phân tích quốc tế, giữa TQ và Ấn Độ chưa bao giờ và sẽ không bao giờ tồn tại mối quan hệ hữu nghị, thân thiện và tin cậy lẫn nhau, cũng như không có gì đảm bảo rằng giữa hai cường quốc châu Á này sẽ không xảy ra xung đột lớn trong tương lai. Nhận định này có thể được lý giải do hai nguyên nhân chính sau:

Thứ nhất, Ấn Độ và TQ luôn ở trong thế cạnh tranh chiến lược, gia tăng ảnh hưởng trong khu vực. Là hai cường quốc châu Á và là hai quốc gia có dân số đông nhất nhì thế giới, nên cả TQ và Ấn Độ đều muốn khẳng định sức mạnh của mình trong khu vực. Mặc dù thời gian gần đây, sức mạnh của TQ ngày càng gia tăng mạnh mẽ, nhưng không vì thế mà Ấn Độ chấp nhận “thua cuộc”. Tại khu vực, Ấn Độ khẳng định nước này quan tâm đặc biệt và theo dõi sát sao tình hình Biển Đông, phản đối bất kỳ hành động nào đe dọa an ninh, an toàn và tự do hàng hải tại một trong những tuyến đường biển quan trọng hàng đầu thế giới này. Bên cạnh đó, Ấn Độ còn tăng cường hợp tác thăm dò và khai thác dầu khí với VN tại các lô thuộc chủ quyền của VN ở Biển Đông, bất chấp sự phản đối và đe dọa từ phía TQ, đồng thời tuyên bố Ấn Độ sẽ kiên quyết bảo vệ lợi ích quốc gia của mình. Hiện VN đã gia hạn thêm 1 năm hợp tác khai thác dầu khí với Ấn Độ tại lô dầu khí 128 ở Biển Đông.

Bên cạnh đó, Thủ tướng Modi đặt Nhật Bản – một đối thủ đáng gờm của TQ trong khu vực, ở vị trí cao trong chính sách đối ngoại của Ấn Độ. Điều này được thể hiện qua việc ông Modi đã thực hiện chuyến công du nước ngoài đầu tiên trên cương vị Thủ tướng đến Nhật Bản sau khi đã tới nước láng giềng Bhutan, đồng thời đang tìm cách mời gọi thêm đầu tư từ Nhật Bản.

Trên phạm vi toàn cầu, Ấn Độ cũng đang tích cực thảo luận về việc tham gia liên minh dân chủ bao gồm Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ, Australia, Philippines nhằm đối phó với sự trỗi dậy và chính sách bành trướng của TQ trong khu vực. Thời gian qua, Ấn Độ đã tích cực tăng cường hơn nữa mối quan hệ giữa Ấn Độ và các nước lớn như Mỹ, Nhật Bản, Australia. (Còn nữa)