越南在东海的硬实力与软实力（第3 期）

Cam kết của Mỹ

Mỹ là nước nổi bật nhất trong các bên liên quan ở Biển Đông với lợi ích quan trọng trong khu vực. Từ năm 2010, các lãnh đạo Mỹ nhiều lần tuyên bố rằng Mỹ có lợi ích quốc gia quan trọng trong tự do hàng hải và lợi ích quan trọng trong việc ổn định hòa bình và luật pháp cho các tranh chấp tại đây. Cả nền kinh tế Mỹ, sức mạnh toàn cầu của Mỹ và sự vượt trội trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương phụ thuộc vào các mức độ tự do và hòa bình trên các tuyến đường biển qua Biển Đông.

Ông Vuving cho rằng thực tế, ảnh hưởng của một cuộc phong tỏa ở Biển Đông đối với nền kinh tế Mỹ sẽ rất đáng kể nhưng không quá cao. Ít nhìn thấy được nhưng quan trọng hơn chính là vai trò của Biển Đông đối với sức mạnh toàn cầu của Mỹ. Uy thế của hải quân Mỹ ở khu vực Tây Thái Bình Dương mà Biển Đông là một phần quan trọng là chìa khóa đối với ưu thế trong khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, một trụ cột ủng hộ trật tự thế giới tự do do Mỹ dẫn đầu. Quan trọng là mối quan hệ giữa Biển Đông với lợi ích quốc gia Mỹ không trực tiếp và khó nhìn thấy được. Sự thật này khiến việc thuyết phục công chúng Mỹ về tầm quan trọng của Biển Đông đối với lợi ích Mỹ trở nên khó khăn hơn.

Cam kết của Mỹ với Biển Đông bị hạn chế bởi nhu cầu của Mỹ muốn giãn ra sau hai cuộc chiến đắt đỏ (Iraq và Afghanistan) và cuộc khủng hoảng kinh tế trầm trọng. Trung Quốc đã tận dụng khoảng trống quyền lực này, tăng cường hành động xét lại trong khu vực. Tuy nhiên, khi những hành động của chủ nghĩa xét lại này trở nên rõ ràng hơn với công chúng Mỹ, cam kết của Mỹ với khu vực có thể lại được củng cố, chuyên gia Vuving nhận định.

Vai trò của Nhật Bản

Lợi ích của Nhật Bản ở Biển Đông về cơ bản đi liền với sự phụ thuộc của nước này vào các tuyến đường biển ở đây và sự ủng hộ trật tự khu vực do Mỹ dẫn đầu. Nếu Trung Quốc chiếm được những điểm nút chiến lược này, nó sẽ có khả năng cắt đứt tới 60% nguồn cung năng lượng của Nhật Bản và Trung Quốc sẽ thay thế Mỹ trở thành nước bảo trợ và lãnh đạo trật tự khu vực mới. Một trật tự khu vực do Trung Quốc dẫn đầu phần lớn sẽ ít dân chủ và ít có lợi cho Nhật Bản hơn là trật tự hiện tại do Mỹ dẫn đầu. Do đó Nhật Bản chia sẻ với Mỹ và Việt Nam lợi ích quan trọng trong việc gìn giữ nguyên trạng trong khu vực. Vậy Nhật Bản có thể đóng vai trò gì trong việc duy trì ổn định ở Biển Đông?

Trước tiên, Nhật Bản và Mỹ không được Trung Quốc hoan nghênh nếu không muốn nói là phản đối can dự vào tranh chấp này Biển Đông. Đặc biệt là khi Nhật Bản cũng có tranh chấp với Trung Quốc trên biển Hoa Đông.

Thứ hai, Nhật Bản cũng không có khả năng đóng vai trò là nhân tố ngăn chặn bên ngoài. Nhật Bản thiếu các vũ khí hạt nhân và có lẽ phụ thuộc vào kinh tế vào Trung Quốc hơn là ngược lại, do đó nhìn chung Nhật Bản không thể đơn độc ngăn chặn Trung Quốc. Bởi vậy, vai trò chính của Nhật Bản vẫn là giữ cân bằng. Nhật Bản sẵn sàng ủng hộ Việt Nam chống lại ý đồ bành trướng, Tokyo đã cung cấp tàu cảnh sát biển cho Việt Nam và giúp Hà Nội tăng cường năng lực an ninh hàng hải.

Ông Vuving đặt câu hỏi nhưng thậm chí khi Nhật Bản kết hợp lực lượng với Việt Nam liệu có đủ sức để cân bằng Trung Quốc không? Đây là một câu hỏi thú vị đòi hỏi nghiên cứu nhiều hơn, nhưng nhìn thoáng qua về sức mạnh kinh tế kết hợp quân sự của hai nước thì thấy rằng hai nước này vẫn chưa đủ lực. Trung Quốc sở hữu một vài lợi thế quan trọng vượt trội so với liên minh Việt Nam- Nhật Bản, rõ ràng nhất là vũ khí hạt nhân và vai trò trung tâm trong kinh tế châu Á.

Theo chuyên gia Vuving, vai trò hiệu quả nhất của Nhật Bản trên Biển Đông là tạo điều kiện cho liên minh với Việt Nam, Mỹ và Philippines và một vài quốc gia khác có chung lợi ích trong việc gìn giữ nguyên trạng. Chỉ liên minh do Mỹ dẫn đầu mới có thể cân bằng với sức mạnh của Trung Quốc trong khu vực. Với những lợi ích to lớn ở Biển Đông và nhận thức của giới tinh hoa về những lợi ích này, Nhật Bản có khả năng sẽ sẵn sàng giữ vai trò này.

Nhưng có một vấn đề với nước dẫn đầu liên minh: với khoảng cách địa lí và tâm lý với Biển Đông, Mỹ có thể là nước ít sẵn sàng nhất trong các thành viên trong liên minh. Đó có thể là nhân tố ngăn cản liên minh đơn phương leo thang xung đột nhưng nó có thể cũng là nhân tố khuyến khích Trung Quốc đánh giá thấp quyết tâm của các đối thủ và trở nên khiêu khích một cách nguy hiểm hơn.

Tags:

Tìm kiếm ( 搜索 )

Ngôn ngữ ( 语言 )

Bài đăng phổ biến ( 更多帖子 )

Ca khúc Việt ( 越南歌曲 )

Lưu trữ Blog ( 博客归档 )

Nhãn ( 标签 )

Tổng số lượt xem ( 点击总数 )

越南在东海的硬实力与软实力（第3 期）

Comments[ 0 ]

Đăng nhận xét

Hot （焦点）