Thứ Năm, 31 tháng 5, 2018

Biển Đông sẽ là điểm nóng của Shangri-La 2018

Hội nghị về quốc phòng và an ninh kéo dài 3 ngày (1-3/6), được tổ chức thường niên tại khách sạn Shangri-La từ năm 2002, được xem là nơi chuẩn bị cho thượng đỉnh Mỹ - Triều dự kiến diễn ra vào ngày 12/6, theo Straits Times. Khách sạn này cũng là một trong hai địa điểm đang được cân nhắc cho cuộc gặp lịch sử mà cả thế giới trông đợi.

"Sẽ không ngạc nhiên nếu Triều Tiên nổi lên là chủ đề quan trọng nhất tại Đối thoại Shangri-La", Tim Huxley, giám đốc điều hành châu Á của Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) tại London, đơn vị tổ chức sự kiện, nói với New York Times. "Nhưng nó sẽ không làm lu mờ những cuộc khủng hoảng rất quan trọng khác tại khu vực".

Theo ông Huxley, sự quyết đoán ngày một gia tăng của Trung Quốc trên Biển Đông và vai trò của Mỹ tại châu Á là những trọng tâm của đối thoại năm nay.

"Có dấu hỏi lớn về vai trò đó trong chính sách 'Nước Mỹ trên hết'", ông nói.

Đối thoại Shangri-La năm nay diễn ra chỉ vài ngày sau khi Lầu Năm Góc quyết định rút lời mời Trung Quốc tham dự cuộc tập trận đa phương trên biển lớn nhất thế giới "Vành đai Thái Bình Dương" (RIMPAC), viện dẫn "hoạt động quân sự hóa liên tục gần đây" của Bắc Kinh.

Trước đó, không quân Trung Quốc đã tiến hành diễn tập trên đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam hiện bị Bắc Kinh chiếm đóng phi pháp. Hình ảnh cho thấy máy bay ném bom có khả năng hạt nhân H-6K cất hạ cánh trên đường băng được xây dựng trái phép trên đảo này.

Ngoài ra, Trung Quốc cũng cho triển khai tên lửa hành trình YJ-12B cùng tên lửa đất đối không tầm xa HQ-9B đến Đá Chữ Thập, Đá Subi và Đá Vành Khăn. Đây là 3 trong số 7 bãi đá thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam nhưng đang bị Trung Quốc chiếm đóng và bồi đắp phi pháp.

"Hành động của Trung Quốc không phù hợp với các nguyên tắc và mục đích của cuộc tập trận RIMPAC", trung tá Christopher Logan, người phát ngôn Lầu Năm Góc, phát biểu.

Bắc Kinh đã tăng cường hoạt động xây dựng phi pháp trên các thực thể ở cả Hoàng Sa và Trường Sa. Hồi tháng 12 năm ngoái, báo cáo của chương trình Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu Á (AMTI), thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở Washington, cho hay Trung Quốc đã bắt đầu xây dựng hoặc hoàn tất xây dựng trên diện tích tổng cộng 29 hecta ở cả Hoàng Sa và Trường Sa.

Mới đây, Reuters dẫn nguồn số liệu cho biết đá Subi, thực thể lớn nhất trong 7 thực thể mà Trung Quốc chiếm đóng và bồi lấp phi pháp ở Trường Sa, giờ đây đã có gần 400 công trình xây dựng đơn lẻ, nhiều hơn bất cứ hòn đảo nào của Trung Quốc. Trong khi đó, 2 thực thể khác cũng đang nằm trong tay Bắc Kinh là đá Vành Khăn và đá Chữ Thập, mỗi thực thể có khoảng 190 công trình và cấu trúc đơn lẻ. Theo các nhà phân tích quân sự, mỗi một thực thể trên, gọi chung là nhóm "Big 3", đủ sức chứa một trung đoàn, tức từ 1.500 đến 2.400 quân.

Sự quyết đoán của Bắc Kinh trên Biển Đông những năm qua đã gây ra nhiều quan ngại. Liên tục tại các kỳ Đối thoại Shangri-La gần đây, đại diện các nước đã công kích Trung Quốc dù nước này đôi khi chỉ cử quan chức cấp thấp hoặc học giả tham dự. Phát biểu tại sự kiện năm ngoái, gần một năm sau khi tòa quốc tế ra phán quyết không công nhận "đường lưỡi bò" mà Trung Quốc ngang ngược vạch ra trên Biển Đông, tướng Mattis tuyên bố Mỹ "không chấp nhận Trung Quốc coi thường luật quốc tế".

Đầu năm nay, quân đội Mỹ tuyên bố xem Trung Quốc và Nga là trọng tâm trong chiến lược quốc phòng mới, tài liệu nền tảng cho những ưu tiên của Lầu Năm Góc trong những năm tới. Tài liệu này được cho là giúp củng cố chính sách an ninh quốc gia được công bố hồi tháng 12/2017, qua đó ông Trump gọi Trung Quốc và Nga là những "đối thủ cạnh tranh chiến lược".

Chính quyền Trump từng cam kết sẽ quyết đoán hơn với Trung Quốc so với chính quyền Obama trong các vấn đề như Biển Đông. Song theo giới phân tích, chính quyền Trump đã để mặc Trung Quốc "tự tung tự tác" trên Biển Đông và phản ứng của Lầu Năm Góc, bao gồm các hoạt động "tự do hàng hải" (FONOP), về cơ bản chỉ mang tính biểu tượng.

Mới nhất, hai tàu chiến của hải quân Mỹ đã đi vào vùng biển gần quần đảo Hoàng Sa hôm 27/5. Đây là hành động mà Washington coi là để chống lại những nỗ lực của Bắc Kinh trong việc hạn chế tự do hàng hải ở vùng biển chiến lược.