Thứ Hai, 1 tháng 10, 2018

Tham vọng toàn cầu của “Vành đai và Con đường”

Ngày 20 tháng 9 vừa rồi, Trung tâm An ninh mới Hoa Kỳ (Center for New American Security), đã xuất bản một báo cáo đánh giá những tác động của Sáng kiến Vành đai Con đường của Trung Quốc trong định hình trật tự thế giới và từ đó đưa ra những đề xuất chính sách cho chính phủ Hoa Kỳ trên các phương diện kinh tế, an ninh, địa chính trị và quyền lực mềm.

Báo cáo cho rằng, về mặt địa chính trị, các cơ sở phối hợp dân dụng và quân sự trong “Vành đai và Con đường” của ĐCSTQ giúp nâng cao khả năng hành động toàn cầu của quân đội Trung Quốc. Điều này sẽ mang lại những rủi ro mới cho hành động của Mỹ và các đồng minh cũng như đối tác của Mỹ ở Ấn Độ Dương và các khu vực khác. Việc ĐCSTQ sau khi xây dựng cảng thương mại ở Cộng hòa Djibouti lại biến thành một căn cứ quân sự là ví dụ điển hình về việc quân đội ĐCSTQ làm thế nào để tăng cường toàn cầu hóa.

Mặc dù phải đối mặt với sự kháng cự ngày càng tăng ở một số quốc gia, Vành đai Con đường đang có các hiệu ứng trong thế giới thực mở rộng từ phạm vi địa chính trị sang thương mại đến quản trị và phát triển.

Các cơ sở lưỡng dụng được xây dựng dưới biểu ngữ Vành đai Con đường sẽ cho phép PLA tăng cường hoạt động trên toàn cầu. Điều này sẽ tạo ra những rủi ro mới cho quân đội Hoa Kỳ, đồng minh và quân đội của các đối tác hoạt động tại Khu vực Ấn Độ Dương (IOR) và xa hơn nữa.

Trung Quốc sẽ đạt được đòn bẩy ngoại giao lâu dài trên một phần lớn thế giới bằng cách cung cấp vốn phát triển cơ sở hạ tầng cho một số chính phủ ở mức vượt quá khả năng hoàn trả của họ.

Năng lực của Trung Quốc thao túng chuỗi cung ứng toàn cầu vì lợi ích địa chính trị sẽ tăng lên. Trong một cuộc khủng hoảng hoặc xung đột, nó có thể tạo ra sự khan hiếm thị trường do bàn tay con người, như một hình thức cưỡng chế kinh tế mới.

Sự gắn kết trong nội bộ châu Âu về chính sách Trung Quốc sẽ tiếp tục suy yếu khi đầu tư Vành đai và Con đường vào Nam và Đông Âu khuyến khích các quốc gia giảm thiểu các vị trí bất đồng với Bắc Kinh. Trung Quốc sẽ đặt kinh tế thế giới vào rủi ro trong quá trình nước này tăng cường năng lực cạnh tranh. Các tiêu chuẩn thương mại quốc tế sẽ chịu áp lực khi Trung Quốc chạy đua để thực hiện các dự án cơ sở hạ tầng và tiến tới tạo ra một kiến trúc pháp lý mới liên quan đến Vành đai và Con đường.

Vành đai và Con đường sẽ cung cấp cho ngành công nghệ thông tin của Trung Quốc một lợi thế đáng kể bằng cách cho phép Bắc Kinh thiết lập các tiêu chuẩn trên Internet và thiết lập những nền tảng mới trong khi khai thác dữ liệu và tài năng ở nước ngoài.

Các quốc gia chủ chốt sẽ đối mặt với rủi ro đáng kể của khủng hoảng nợ do hầu hết tài trợ của Trung Quốc cho các dự án Vành đai và Con Đường là các khoản vay.

Các công ty không phải của Trung Quốc sẽ phải cạnh tranh cho các hợp đồng Vành đai và Con đường trong một sân chơi bất bình đẳng và phải tham gia vào các dự án tuân theo những điều khoản mà Trung Quốc muốn. Trung Quốc sẽ ngoại hiện một số rủi ro tài chính liên quan đến các dự án Vành đai và Con đường bằng cách mời các nhà đầu tư phương Tây.

Các nước tham gia đầu tư của Trung Quốc vào Vành đai và Con đường có nguy cơ cao về suy thoái quản trị, một phần vì thiếu những thiết chế mạnh, một phần bởi vì tham nhũng và hệ quả của nó là thu hút được tầng lớp tinh hoa sẽ là công cụ để Bắc Kinh củng cố các dự án có tiềm năng chiến lược.

Vành đai và Con đường sẽ phục vụ xuất khẩu các yếu tố của hệ thống giám sát kỹ thuật số của Trung Quốc khi Bắc Kinh thúc đẩy kết nối thông tin bổ trợ cho cơ sở hạ tầng vật chất.

Bắc Kinh phát triển mô hình phát triển theo phương châm “Trung Quốc trước tiên” tối đa hóa lợi ích kinh tế của nó trong khi chỉ xây dựng năng lực tối thiểu cho các nước nhận đầu tư. Các vấn đề về môi trường và nhân quyền địa phương sẽ bị bỏ qua.