Thứ Sáu, 31 tháng 10, 2014

Tiến trình vụ việc PLP kiện "đường lưỡi bò" phi pháp của TQ ra Tòa Trọng tài quốc tế

Ngày 30/10, trong cuộc trả lời phỏng vấn hãng tin ANC của Philippines, Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario cho biết đầu năm 2006, Tòa Trọng tài quốc tế tại Hà Lan có thể sẽ đưa ra phán quyết về đơn kiện của Philippines đối với “đường lưỡi bò” phi pháp, phi lý của TQ chiếm hầu hết Biển Đông.

Theo ông Albert del Rosario, mặc dù, Trung Quốc đã nhiều lần tuyên bố không tham gia vụ kiện nhưng Tòa Trọng tài quốc tế vẫn cho TQ thời hạn chót tới ngày 15/12/2014 để gửi phản biện và việc TQ không tuân thủ lệnh của Tòa án sẽ đẩy nhanh vụ kiện của Philippines, theo đó Tòa Trọng tài quốc tế sẽ gửi các câu hỏi cho phía PLP và PLP dự kiến sẽ trả lời các câu hỏi này vào tháng 3 năm tới và sau đó đến tháng 7/2015 sẽ có các buổi điều trần trong 2 tuần. Tòa Trọng tài sẽ đưa ra phán quyết cuối cùng trong vài tháng tới hoặc vào quý I/2016.

Ngoại trưởng Albert del Rosario khẳng định tiến trình pháp lý sẽ vẫn diễn ra dù có hay không có sự tham gia của Trung Quốc, đồng thời nhấn mạnh rằng Trung Quốc phải chứng minh với thế giới rằng nước này tôn trọng luật pháp để được cộng đồng quốc tế công nhận là một quốc gia có trách nhiệm.

Tháng 1/2013, PLP đã gửi đơn kiện “đường lưỡi bò” của TQ nuốt trọn Biển Đông, trong đó bao gồm các vùng biển bên trong lãnh thổ Philippines lên Tòa Trọng tài Liên Hợp Quốc.Tháng 3 năm nay, PLP đã gửi hồ sơ gồm 4.000 trang tài liệu liên quan đến vụ kiện lên Tòa Trọng tài. TQ đã rất tức giận trước hành động này của PLP và đã nhiều lần tìm cách ngăn cản, đe dọa “đóng băng” quan hệ với PLP, nhưng PLP khẳng định họ quyết tâm theo đuổi vụ kiện đến cùng vì họ nhận thấy giải quyết tranh chấp với TQ thông qua con đường đàm phán thời gian qua không hiệu quả và TQ ngày càng có những hành động leo thang căng thẳng ở Biển Đông, xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền của PLP và các nước liên quan tranh chấp, đe dọa an ninh, hòa bình và ổn định trong khu vực. Vì vậy, PLP khẳng định cách duy nhất giải quyết vấn đề Biển Đông đó là bằng con đường pháp lý.

Gần đây, PLP liên tục tố cáo TQ đang tìm cách thay đổi hiện trạng tranh chấp ở Biển Đông bằng cách cải tạo, mở rộng nhằm biến các bãi đá thuộc quần đảo Trường Sa mà TQ đã chiếm của Việt Nam năm 1988 thành các đảo nhân tạo. PLP đã nhiều lần công bố các ảnh vệ tinh cho thấy TQ đang dồn dập tiến hành các hoạt động này. Các nhà phân tích quốc tế đã cảnh báo rằng việc TQ biến các bãi đá thành “đảo” một mặt nước này sẽ sử dụng Công ước LHQ để đòi chủ quyền 200 hải lý xung quanh các “đảo” này, mặt khác sẽ biến các “đảo” này thành các căn cứ quân sự nhằm khống chế toàn bộ Biển Đông. Hiện TQ đang cải tạo dồn dập bãi đá Chữ Thập với tham vọng biến bãi đá này thành đảo lớn nhất trong số đảo thuộc quần đảo Trường Sa, lớn hơn cả đảo Ba Bình của VN mà hiện Đài Loan đang chiếm đóng phi pháp và TQ sẽ xây dựng đường băng trên đảo này vào cuối năm nay.

Hành động trên của Trung Quốc không chỉ gây lo ngại cho các nước liên quan tranh chấp Biển Đông mà cả những nước khác như Mỹ, Nhật Bản, Úc và Liên minh châu Âu. Tại Hội nghị cấp cao ASEAN được tổ chức ở Myanmar mới đây, Mỹ và PLP đã kêu gọi các bên liên quan tranh chấp “đóng băng” các hành động thay đổi hiện trạng ở Biển Đông. Tất nhiên, TQ đã kiên quyết phản đối. Trong hàng loạt chuyến thăm đến các nước châu Âu của Tổng thống PLP mới đây, các nước châu Âu đều bày tỏ sự ủng hộ đề xuất “3 điểm” nhằm hạ nhiệt căng thẳng ở Biển Đông của PLP, trong đó kêu gọi“đóng băng” các hoạt động thay đổi hiện trạng Biển Đông. Các nước châu Âu kêu gọi tất cả các bên liên quan kiềm chế sử dụng vũ lực để giải quyết tranh chấp lãnh thổ, phản đối các hành vi đơn phương – xuất phát từ bất kỳ bên nào nhằm khẳng định các tuyên bố chủ quyền thông qua việc hăm dọa, ép buộc hay sử dụng vũ lực; nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tôn trọng luật pháp nhằm bảo đảm lưu thông hàng hóa an toàn trên Biển Đông, đồng thời kêu gọi giải quyết mọi tranh chấp trong khu vực thông qua Công ước Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS) và các bên nhanh chóng thông qua COC – vốn được xem là công cụ pháp lý giúp bảo đảm hòa bình, ổn định trong khu vực. EU khẳng định không nghiêng về bên nào nhưng EU quan tâm đến vấn đề an ninh trên biển nhằm bảo đảm tự do hàng hải ở châu Á.