Thứ Sáu, 31 tháng 7, 2015

Philippines tố cáo Trung Quốc phá hoại 17 bãi đá thuộc Trường Sa

Tờ Inquirer dẫn lời ông Antonio Carpio, Thẩm phán Tòa án Tối cao Philippines hôm 29/7 phát biểu tại một diễn đàn do Bộ Quốc phòng Philippines tổ chức rằng: “Trung Quốc đã ngang nhiên chiếm và cải tạo trái phép 7 bãi đá ngầm ở quần đảo Trường Sa bằng các nguyên vật liệu lấy từ 10 bãi đá khác. Tính tổng cộng, họ đã phá hoại 17 bãi đá ở quần đảo này”.

Cũng trong diễn đàn trên, ông Carpio nhấn mạnh, từ trước đến nay Trung Quốc luôn biện bạch rằng các hoạt động cải tạo đất ở Biển Đông là “hợp lý và hợp pháp” nhằm hỗ trợ công việc tìm kiếm cứu nạn hàng hải, phòng chống thiên tai, nghiên cứu… song mục đích chính của Trung Quốc là phục vụ cho "mưu đồ quân sự".

Trong một diễn biến liên quan, Giới chức lãnh đạo quân đội Philippines ngày 29/7 đã đề nghị quốc hội nước này tăng ngân sách quốc phòng trong 5 năm tới lên gần gấp 3 lần nhằm hiện đại hóa các trang thiết bị quân sự. Thiếu tướng Guillermo Molina khẳng định “Trong thời gian tới, quốc hội Philippines có thể sẽ phải cân nhắc tăng ngân sách quốc phòng thường niên lên mức ít nhất 2% tổng sản phẩm quốc nội (GDP)”.

Hiện chính phủ Philippines đã đề ra kế hoạch chi tiêu với tổng trị giá 998 tỷ peso, tương đương 21,95 tỷ USD, để hiện đại hóa các lực lượng trong 15 năm tới. Trong năm nay, Quốc hội Philippines sẽ cấp 115,8 tỷ peso, chưa tới 1% GDP của nước này, cho quốc phòng. Trong năm 2016, chính phủ đã đề nghị tăng khoản tiền này lên 129,1 tỷ peso.

Thiếu tướng Molina nhấn mạnh “So sánh với mức chi tiêu quốc phòng của các quốc gia khác trong khu vực, quân đội Philippines đang ở mức thấp nhất. Chưa kể, các hoạt động của Trung Quốc tại Biển Đông thời gian qua cũng làm dấy lên những quan ngại”.

Trong những tháng gần đây, cộng đồng quốc tế lên án mạnh mẽ hoạt động cải tạo đảo trái phép của Trung Quốc tại 7 bãi đã trên quần đảo Trường Sa gồm Gaven, Châu Viên, Chữ Thập, Tư Nghĩa, Gạc Ma, Vành Khăn, và đá Su Bi.

Philippines là quốc gia phản đối mạnh mẽ nhất yêu sách chủ quyền chiếm gần trọn Biển Đông của Trung Quốc. Nước này đã sử dụng mọi biện pháp để đối phó với Trung Quốc từ công khai kịch liệt phản đối qua đường ngoại giao, trên các phương tiện truyền thông, triển khai lực lượng đối phó trên thực địa, tăng cường sức mạnh quân sự, thắt chặt quan hệ đồng minh với Mỹ, Nhật Bản... Đặc biệt năm 2013, Philippines đã kiện yêu sách chủ quyền phi lý của Trung Quốc ở Biển Đông ra Tòa Trọng tài Thường trực của Liên Hợp Quốc (PCA) The Hague ở Hà Lan. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử của Biển Đông đã diễn ra một cuộc chiến pháp lý.

Philippines đã gửi Hồ sơ gồm 10 chương và dài gần 4.000 trang, trong đó Chương 1 quan trọng nhất (dài 270 trang) gồm các phân tích pháp lý và những bằng chứng có liên quan đến vụ kiện, giải thích lý do tại sao Tòa Trọng tài lại có thẩm quyền chấp nhận yêu cầu khởi kiện của Philippines. Mặc dù Trung Quốc không chấp nhận và cũng không tham gia quá trình tố tụng trọng tài, song theo Điều 9 của Phụ lục VII Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS), Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) vẫn được thành lập để tiến hành các bước đi cần thiết.

PCA gồm 5 thành viên, do Thẩm phán Thomas A. Mensah (người Ghana) chủ trì. Các thành viên còn lại gồm Thẩm phán Jean-Pierre Cot (Pháp), Stanislaw Pawlak (Ba Lan), Alfred Soons (Hà Lan) và Rudiger Wolfrum (Đức).

Ngày 7/7/2015, tại cung điện Hòa Bình, trụ sở của PCA ở La Hay (Hà Lan), PCA bắt đầu nghe điều trần của Philippines về thẩm quyền và khả năng thụ lý của PCA đối với đơn kiện gồm 13 điểm mà Manila đưa ra để chống Bắc Kinh. Philippines đã cử phái đoàn hùng hậu tới 60 người tham dự.

Ngoài ra, do tính chất mới, nhạy cảm và có tính tác động rộng rãi của vụ kiện nên phiên điều trần còn có sự góp mặt của đại diện 5 nước Nhật Bản, Thái Lan, Malaysia, Indonesia và Việt Nam trong vai trò quan sát viên.

Ngày 13/7/2015, phiên điều trần kết thúc. Thông báo của PCA nêu rõ Philippines có 10 ngày (đến ngày 23/7) để đệ trình văn bản phàn hổi các câu hỏi của Tòa trọng tài trong phiên điều trần. Trung Quốc cũng có quyền nêu các quan điểm của mình về những vấn đề nảy sinh trong phiên điều trần thông qua hình thức gửi văn bản tới PCA trước ngày 20/8. Theo quy định, Trung Quốc nhận được đầy đủ thông tin về diễn biến trong phiên điều trần dựa trên những tài liệu ghi chép tại tòa.

Thẩm phán Tòa án Tối cao Philippines Carpio khẳng dịnh cần phải áp dụng Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS) để ngăn tranh chấp cũng như yêu sách này. Ông Carpio cũng cảnh báo “hậu quả nghiêm trọng” khi Trung Quốc không tuân thủ UNCLOS trên Biển Đông.