Thứ Năm, 16 tháng 2, 2017

Hải quân Mỹ lên kế hoạch tăng cường hiện diện ở Biển Đông

Mỹ tuyên bố thực hiện quyền tự do hàng hải ở Biển Đông dưới thời cựu tổng thống Barack Obama và sẽ tiếp tục thực hiện quyền này bằng việc triển khai nhóm tàu sân bay Carl Vinson tới Biển Đông, theo Navy Times hôm 12.2. Nhóm tàu sân bay Carl Vinson, đóng tại căn cứ San Diego (bang California) còn có các tàu khu trục Wayne E. Meyer và Michael Murphy, tàu tuần dương Lake Champlain và các phi đội bay tác chiến.

Hiện nhóm tàu sân bay Carl Vinson đã đến Guam.

Dẫn nguồn từ 3 quan chức quốc phòng giấu tên biết về kế hoạch hành động sắp tới của Hải quân Mỹ, Navy Times cho biết tàu chiến của Mỹ sẽ áp sát và đi vào khu vực 12 hải lý xung quanh các đảo nhân tạo do Trung Quốc xây dựng phi pháp ở quần đảo Trường Sa và khu vực quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam đang bị Trung Quốc chiếm đóng.

Mỹ từng điều tàu chiến đến gần quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa trong năm 2016, động thái này của chính quyền Obama được cho là nhằm thách thức yêu sách cũng như sự bành trướng quân sự của Trung Quốc ở Biển Đông. Bắc Kinh đã nổi giận khi Mỹ tiến hành các hoạt động đó.

Trong phiên điều trần trước Thượng viện Mỹ, Ngoại trưởng Rex Tillerson từng nhấn mạnh, Mỹ sẽ có hành động ngăn chặn Trung Quốc tiếp cận đảo nhân tạo và cơ sở hạ tầng quân sự mà nước này xây dựng trái phép ở Biển Đông trong những năm qua đặc biệt là ở Trường Sa. Theo nhiều nhà phân tích, tuyên bố của ông Tillerson mới chỉ là quan điểm cá nhân.

Về phần mình, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis đã cố gắng hạ nhiệt căng thẳng với Trung Quốc khi phát biểu trước giới báo chí trong chuyến thăm tới Nhật Bản rằng, Mỹ không cần "điều động quân đội" tới Biển Đông. Theo ông Mattis, vấn đề tranh chấp chủ quyền cần được giải quyết bằng con đường ngoại giao chứ không phải hành động quân sự. Những lời bình luận của ông Mattis còn khiến nhiều người nghi ngờ về việc Mỹ sẽ cắt giảm quy mô quân sự ở Biển Đông.

Tuy nhiên, theo nhiều báo cáo, trong cuộc họp riêng với giới chức Nhật Bản, Bộ trưởng Mattis cho hay thực tế, Mỹ đang bắt đầu tính tới chuyện tăng cường sự hiện diện và thực hiện nhiệm vụ đảm bảo quyền tự do hàng hải trong khu vực thường xuyên hơn.

Kế hoạch hành động mới của Hải quân Mỹ sẽ được đệ trình Tổng thống Donald Trump xem xét và phê chuẩn. Đây có thể là sự thách thức mới của Washington đối với yêu sách chủ quyền phi lý của Bắc Kinh, đồng thời là phép thử dành cho chính quyền Trump về chính sách đối với châu Á, Navy Times nhận định.

"Chính quyền Trump sẽ phải quyết định những điều mà họ muốn đạt được", chuyên gia Bonnie Glaser tại Trung tâm nghiên cứu quốc tế và chiến lược (CSIS, Mỹ) nhận xét.

Bà Glaser nói: "Tôi không tin (chính quyền Trump) có thể buộc Trung Quốc rút khỏi những đảo mới được xây dựng (phi pháp) ở quần đảo Trường Sa. Nhưng Mỹ có thể phát triển chiến lược nhằm ngăn chặn việc tiếp tục cải tạo đất và quân sự hóa, không để Trung Quốc sử dụng các tiền đồn mới đe dọa và ép buộc các nước láng giềng".

Mới đây trong cuộc gặp Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, Tổng thống Trump đã bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ đối với bất kỳ ý định làm thay đổi hiện trạng nào tại Biển Đông và biển Hoa Đông bằng vũ lực hoặc cưỡng ép.

Trả lời phỏng vấn hồi tháng Một, Đô đốc Jonathan Greenert, nguyên Tư lệnh Hải quân Mỹ nhấn mạnh việc Trung Quốc xây căn cứ ở Biển Đông là "chuyện đã rồi" và "quá muộn để ngăn Trung Quốc xâm chiếm thêm các đảo nếu như không có một cuộc xung đột". Ngoài ra, việc điều động thêm tàu chiến Mỹ tới gần các đảo nhân tạo sẽ buộc Trung Quốc học cách dần thích nghi với sự hiện diện tăng cường của Mỹ trong khu vực. Điều này không có nghĩa Bắc Kinh sẽ không nhượng bộ.

Theo Diplomat, giới phân tích cho rằng các cơ sở hạ tầng quy mô lớn trên đảo nhân tạo của Trung Quốc ở Trường Sa sẽ vẫn tiếp tục được quân sự hóa, bất chấp tuyên bố năm 2015 của nhà lãnh đạo Tập Cận Bình rằng Bắc Kinh không tiến hành quân sự hóa ở Biển Đông. Đáng nói, dù các đảo nhân tạo của Trung Quốc ở Biển Đông hiện có khả năng trở thành nơi lưu trú cho phi đội chiến đấu cơ, oanh tạc cơ, cùng tên lửa đạn đạo và tên lửa chống hạm tầm xa song Bắc Kinh vẫn chưa triển khai sức mạnh quân sự ra phần lớn khu vực này.

Câu hỏi đặt ra là liệu hoạt động tăng cường FONOPS của Hải quân Mỹ có thể ngăn chặn Trung Quốc tăng cường sức mạnh quân sự trên các đảo nhân tạo hay lại trở thành chất xúc tác khiến quá trình này diễn ra nhanh hơn. Và nếu Trung Quốc quyết tâm theo đuổi chương trình quân sự hóa tại các căn cứ ở Trường Sa, cách duy nhất để ngăn chặn hành động của Bắc Kinh là ngăn nước này tiếp cận đảo nhân tạo. Điều này đồng nghĩa với việc đẩy nguy cơ bùng nổ xung đột Mỹ - Trung sát thực hơn bao giờ hết. Đây cũng từng là điều khiến giới chuyên gia lo lắng sau tuyên bố của Ngoại trưởng Tillerson trước Thượng viện Mỹ.