越南在东海的硬实力与软实力（第 2 期）

Chiến lược của Việt Nam

Theo ông Vuving, không một chiến lược đơn lẻ nào có thể miêu tả cách thức Việt Nam xử lý vấn đề Biển Đông. Thay vào đó, Việt Nam sử dụng rất nhiều cách tiếp cận với rất nhiều công cụ từ sức mạnh cứng đến sức mạnh mềm. Ít nhất có thể xác định được bảy chiến lược riêng biệt.

Thứ nhất, Việt Nam củng cố lực lượng và sự hiện diện của mình trên Biển Đông cả về quân sự lẫn phi quân sự. Kể từ năm 1988, Việt Nam đã củng cố vị trí vững chắc trên quần đảo Trường Sa, và đã thiết lập các đơn vị đồn trú thường trực trên 11 thực thể, tăng sở hữu từ 10 lên 21 thực thể. Từ 1989 đến 1991, Việt Nam đã kiểm soát thực tế 6 bãi ngầm ở thềm lục địa phía tây nam quần đảo Trường Sa bằng cách xây dựng những nhà giàn và đóng các đơn vị đồn trú tại đó.

Chậm rãi nhưng chắc chắn, Việt Nam tiếp tục củng cố và tăng cường sự hiện diện ở những khu vực này với nhân lực, thiết bị, cơ sở vật chất và tạo điều kiện cho dân sinh sống. Từ năm 2007, Việt Nam bắt đầu cho dân cư ra sinh sống trên hòn đảo lớn nhất thuộc quần đảo Trường Sa. Năm 2012, Việt Nam quyết định thành lập lực lượng Kiểm ngư chịu trách nhiệm giám sát nguồn hải sản ngoài khơi như lực lượng thứ ba, sau hải quân và cảnh sát biển. Những lực lượng này tăng cường tuần tra các vùng biển, nhất là sau năm 2014 với cuộc khủng hoảng giàn khoan Hải Dương 981.

Nhằm xây dựng lực lượng răn đe tối thiểu trên biển, Việt Nam tiếp tục hiện đại hóa hải quân và không quân. Nhân tố quan trọng trong lực lượng răn đe này là hạm đội tàu ngầm đang được xây dựng với 6 chiếc tàu ngầm lớp Kilo mua của Nga.

Thứ hai, Việt Nam cũng nhận thức được rằng không thể chỉ phụ thuộc vào lực lượng quân sự để ngăn chặn kẻ gây hấn. Một chiến lược đền bù cho sự thiếu hụt này là kéo một bên thứ ba có sức mạnh tham gia vào. Tuy nhiên việc áp dụng chiến lược này của Việt Nam lại hạn chế với ngành công nghiệp khai thác dầu khí trên Biển Đông. Việt Nam lựa chọn phương án hợp tác khai thác các lô dầu khí trên Biển Đông cùng với các công ty lớn từ các cường quốc, điều mà Hà Nội vẫn làm với ExxonMobil của Mỹ, ONGC của Ấn Độ, và Gazprom của Nga. Tuy nhiên, Việt Nam trung thành với cam kết sẽ không hình thành liên minh với bất kỳ nước nào để chống lại bên thứ ba.

Thứ ba, thay vì thành lập liên minh với các đối tác mạnh, Việt Nam nhấn mạnh nhiều hơn vào việc quốc tế hóa vấn đề Biển Đông. Trong những năm 1990 và 2000, Việt Nam là nước khiêm tốn nhất trong các nỗ lực nhằm quốc tế hóa vấn đề Biển Đông. Nhưng trước sự hung hăng ngày càng tăng của nước láng giềng khổng lồ trong khu vực kể từ năm 2008, Việt Nam đã ngày càng trở nên chủ động và quyết tâm đem vấn đề này ra trước dư luận quốc tế và tranh thủ sự hỗ trợ từ các nước đối tác.

Chuyên gia Vuving ghi nhận, các hội nghị quốc tế về vấn đề Biển Đông đã được tổ chức thường xuyên ở Việt Nam kể từ năm 2009. Việt Nam đã cố gắng đưa vấn đề này vào chương trình nghị sự và là một phần trong các tuyên bố chung với các nước. Kể từ các cuộc họp của ASEAN và ARF, các diễn đàn quốc tế như EAS, APEC, Liên hợp quốc và ASEM đã trở thành những chiến trường ngoại giao về tranh chấp biển Đông.

Thứ năm, một cách tiếp cận mềm mỏng hơn đó là tự kiềm chế. Việc tự kiềm chế để trấn an Trung Quốc là nhân tố quan trọng trong cách tiếp cận vấn đề Biển Đông của Việt Nam. Theo chuyên gia Vuving, các nhà lãnh đạo và các nhà chiến lược quân sự cho rằng Trung Quốc, ý thức được sức mạnh vượt trội của mình, sẽ chiếm lấy thời cơ khi Việt Nam để mình bị kích động leo thang xung đột và sẽ áp đảo. Nhưng với Việt Nam, tự kiềm chế không chỉ là một thủ thuật để tránh bị khiêu thích mà còn là cách tiếp cận có hệ thống dựa trên niềm tin rằng mình có thể thuyết phục Trung Quốc về mong muốn hòa bình.

Để trấn an Trung Quốc, Việt Nam cũng đơn phương đặt ra giới hạn hành động cho mình. Một ví dụ rõ nhất chính là ‘chính sách ba không’: không tham gia vào liên minh quân sự nào; không cho phép nước nào đặt căn cứ quân sự trên lãnh thổ Việt Nam và không liên minh với nước khác để chống lại một nước thứ ba.

Thứ sáu, mềm mỏng hơn chính sách tự kiềm chế, chính sách ngăn chặn cũng là nhân tố quan trọng trong chiến lược của Việt Nam với Trung Quốc. Rất nhiều lãnh đạo và các nhà chiến lược cho rằng việc kiềm chế kết hợp với ngăn chặn sẽ là chìa khóa cho khả năng trường tồn của Việt Nam trước tham vọng của người hàng xóm trong hàng nghìn năm. Chiến lược linh hoạt thể hiện Việt Nam chấp nhận vị thế khiêm tốn trước Trung Quốc, giữ thể diện cho đối tác nhưng mặt khác Hà Nội cũng rất kiên quyết trong những vấn đề nguyên tắc đối với Trung Quốc.

Sự linh hoạt “biết mình biết người” đó có thể kể đến chuyến thăm Trung Quốc của Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh và Bộ trưởng Quốc phòng Phùng Quang Thanh sau cuộc khủng hoảng giàn khoan Hải Dương 981. Bộ trưởng Phạm Bình Minh đã dự hội chợ thương mại tại Nam Ninh, Trung Quốc, trước khi tới Mỹ vào tháng 9/2014. Vào tháng 10, ông Phùng Quang Thanh đã dẫn đầu phái đoàn gồm 13 quan chức quân sự cấp cao tới Trung Quốc, trước chuyến thăm Việt Nam của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ tháng 11/2014.

Thứ bảy, đó là sự tin tưởng của Việt Nam vào sợi dây liên kết ý thức hệ. Trong khi chuẩn bị đối phó với Trung Quốc ở Biển Đông, Việt Nam hi vọng sợi dây liên kết ý thức hệ sẽ ngăn chặn được kịch bản tồi tệ nhất và phục vụ cho việc cô lập, phân chia và giảm mức độ cuộc xung đột. Căn cứ vào tình đoàn kết giữa hai nước, chiến lược này nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của các lãnh đạo quân sự và đảng cầm quyền. Những suy nghĩ tiềm ẩn được tuyên bố rõ ràng nhất bởi tướng Lê Văn Dũng, Chủ nhiệm Tổng cục chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam. Trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 12/2009, ông Dũng cho hay: “Khi xem xét vấn đề của Việt Nam với Trung Quốc ở Biển Đông, chúng tôi cố gắng hết sức để giải quyết và trong tương lai gần, chúng tôi sẽ thảo luận, đàm phán và phân định ranh giới rõ ràng trên biển với nước láng giềng. Do đó tình hình sẽ dần ổn định hơn và chúng tôi sẽ củng cố quan hệ với Trung Quốc để đối phó với những thách thức chung”.

Cho dù Trung Quốc ngày càng hung hăng trên Biển Đông, đáng chú ý nhất là việc hạ đặt giàn khoan HD-981 ở vùng biển của Việt Nam giữa năm 2014 đã gần như phá vỡ sự tin tưởng của Việt Nam đối với Trung Quốc, các lãnh đạo quân sự của Việt Nam vẫn hy vọng sự đoàn kết như một chiến lược để giải quyết vấn đề Biển Đông với Trung Quốc, ông Vuving đánh giá.

Theo chuyên gia Vuving, giai đoạn giữa 1990 và 2008, Việt Nam thực hiện rất ít những hành động nhằm quốc tế hóa vấn đề. Các chiến lược nổi bật nhất trong suốt khoảng thời gian đó là việc củng cố quân đội, sự hiện diện, sự tự kiềm chế và tinh thần đoàn kết. Căng thẳng tăng lên từ 2009 đã thay đổi cường độ và phạm vi các chiến lược của Việt Nam, với trọng tâm hiện nay là củng cố lực lượng, sự hiện diện và sự quốc tế hóa. Nhìn chung, cách tiếp cận của Việt Nam đối với vấn đề Biển Đông kết hợp giữa ngăn chặn với trấn an.

Tags:

Tìm kiếm ( 搜索 )

Ngôn ngữ ( 语言 )

Bài đăng phổ biến ( 更多帖子 )

Ca khúc Việt ( 越南歌曲 )

Lưu trữ Blog ( 博客归档 )

Nhãn ( 标签 )

Tổng số lượt xem ( 点击总数 )

越南在东海的硬实力与软实力（第 2 期）

Comments[ 0 ]

Đăng nhận xét

Hot （焦点）