Thứ Bảy, 29 tháng 4, 2017

Chính sách Biển Đông của Lào: Nguyên nhân và tác động (phần 1)

Tranh chấp Biển Đông là tranh chấp các đảo, đá và quyền lợi biển liên tục xảy ra và không ngừng trở nên gay gắt giữa Trung Quốc và các nước Đông Nam Á như Philippines, Việt Nam, Malaysia, Brunei…, và là nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến quan hệ Trung Quốc-ASEAN. Các nước tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông như Philippines, Việt Nam… luôn tìm cách đưa tranh chấp Biển Đông vào khuôn khổ ASEAN, để thực hiện ASEAN hóa, đa phương hóa và quốc tế hóa vấn đề này, nhằm lấy sức mạnh tổng thể của ASEAN để cân bằng Trung Quốc. Trong tình hình này, chính sách Biển Đông của các nước không có quyền lợi ở Biển Đông của ASEAN trở thành đề tài quan trọng để các bên thảo luận. Đặc biệt là vụ Tòa Trọng tài về Biển Đông do Philippines tạo ra, cũng như sự can dự có chiều sâu của các nước bên ngoài khu vực như Mỹ, Nhật Bản và Úc đối với vấn đề Biển Đông, khiến cho năm 2016 chắc chắn trở thành năm nóng lên của vấn đề Biển Đông. Trong tình hình này, được coi là nước đứng ngoài tranh chấp Biển Đông, đồng thời là nước chủ tịch luân phiên của ASEAN năm 2016, lập trường của Lào về Biển Đông nhận được sự quan tâm của các nước trong và ngoài khu vực. Nắm rõ nội hàm, nguyên nhân và ảnh hưởng của chính sách Biển Đông của Lào có lợi cho việc làm tốt hơn các công tác ngoại giao sau này, phục vụ cho việc giải quyết có hiệu quả vấn đề Biển Đông và hòa bình thực sự của khu vực Biển Đông.

1. Nội dung chính sách Biển Đông của Lào

Lào nằm ở phía Bắc bán đảo Đông Dương, phía Đông giáp Việt Nam, phía Nam giáp Campuchia, phía Tây Nam giáp Thái Lan, phía Tây Bắc giáp Myanmar và phía Bắc giáp Trung Quốc, có diện tích 236.800 km2, là nước lục địa duy nhất ở Đông Nam Á. Với tư cách bên không liên quan đến tranh chấp Biển Đông, cho dù Lào không có chính sách về Biển Đông bằng văn bản rõ rệt, nhưng thông qua các hành động ngoại giao và bài phát biểu của nhà lãnh đạo nước này…, nhất là vào thời điểm cần có các nước thành viên ASEAN bày tỏ thái độ…, Lào giống với các nước như Campuchia, thường chú ý đến đại cục, áp dụng thái độ khách quan công bằng hơn, từ đó có thể hiểu được lập trường chính sách của Lào đối với Biển Đông.

Trước tiên, chủ trương giải quyết hòa bình các tranh chấp. Cùng với tình hình Biển Đông liên tục nóng lên, nhất là các nước xung quanh Biển Đông từng bước nỗ lực tăng cường sức mạnh trang thiết bị quân sự và các nước bên ngoài khu vực không ngừng tăng cường mức độ can thiệp quân sự, xu thế quân sự hóa của khu vực Biển Đông ngày càng gay gắt, chỉ số rủi ro xảy ra va chạm ngày càng tăng lên. Lào chủ trương các nước liên quan vấn đề Biển Đông dựa vào quy định của luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS) năm 1982, yêu cầu các bên giữ sự kiềm chế cần thiết, tránh thực hiện bất kỳ hành động nào khiến cho tình hình căng thẳng, phản đối sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực để đạt được mục tiêu chiến lược của nước mình. Tháng 6/2014, xoay quanh hoạt động tác nghiệp bình thường của giàn khoan HD-981 của Trung Quốc, trong nước Việt Nam tổ chức các cuộc biểu tình phản đối Trung Quốc, và cử lượng lớn tàu được trang bị vũ trang đến khu vực Biển Đông chỉ khiến cho tình hình khu vực càng thêm căng thẳng. Vì vậy, Lào yêu cầu Việt Nam tuân thủ nghiêm ngặt Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), duy trì sự kiềm chế để bảo vệ hòa bình và ổn định. Với tư cách là thành viên ASEAN, tầm quan trọng và tính cần thiết của việc Lào trong nhiều trường hợp kêu gọi giải quyết hòa bình các tranh chấp ở Biển Đông, cho rằng điều này phù hợp với quy phạm “giải quyết hòa bình tranh chấp quốc tế” của ASEAN, phù hợp với quy tắc cơ bản của quan hệ quốc tế và luật pháp quốc tế. Tháng 5/2016, khi trả lời phóng vấn phương tiện truyền thông Nhật Bản, Thủ tướng Lào Thongloun Sisoulith hy vọng các bên trong tranh chấp Biển Đông thông qua đàm phán đối thoại để giải quyết hòa bình các tranh chấp liên quan.

Hai là thực hiện chính sách trung lập tương đối thận trọng. Đối với Lào, Trung Quốc là đối tác chiến lược của nước này, các nước tuyên bố chủ quyền Biển Đông ở Đông Nam Á cùng thuộc tổ chức ASEAN, việc xác định rõ đứng về bên nào là rất khó khăn và có sự ràng buộc lợi ích trên nhiều phương diện. Vì vậy, Lào đã áp dụng lập trường không lựa chọn đứng về bên nào trong vấn đề Biển Đông, thực hiện chính sách trung lập thận trọng. Một mặt, với tư cách là nước không liên quan, Lào áp dụng sách lược không làm mất lòng bất kỳ bên nào trong vấn đề Biển Đông, trong nhiều trường hợp lựa chọn im lặng nhưng ở mức độ nhất định tuân theo chính sách của Trung Quốc. Điều này được thể hiện trong hàng loạt hội nghị Đông Á năm 2016, Campuchia kiên trì lập trường chính nghĩa luôn đứng ở tuyến đầu phản đối việc đưa vấn đề Biển Đông vào tuyên bố chung của ASEAN, Lào với tư cách là nước chủ tịch luân phiên của ASEAN cho dù tương đối tán thành chủ trương của Trung Quốc, nhưng xuất phát từ đại cục - duy trì sự đoàn kết của ASEAN, nên thái độ của nước này tương đối thận trọng. Mặt khác, với tư cách là nước thành viên của ASEAN, Lào kiên trì ASEAN không phải một bên của tranh chấp Biển Đông, hy vọng ASEAN về tổng thể có thể kiên trì không lựa chọn đứng về bên nào, không tham gia tranh chấp giữa các nước liên quan, để bảo vệ sự đoàn kết của ASEAN và quan hệ tổng thể giữa tổ chức này với Trung Quốc.

Ba là phản đối đa phương hóa và quốc tế hóa tranh chấp Biển Đông. Vấn đề Biển Đông là tranh chấp song phương giữa một số nước Đông Nam Á và giữa Trung Quốc với một số nước Đông Nam Á, nhưng các nước như Philippines thúc đẩy một cách tích cực ASEAN hóa, đa phương hóa và quốc tế hóa tranh chấp Biển Đông. Các nước không tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông trong ASEAN như Lào giữ ý kiến khác về vấn đề này, cho rằng điều này không liên quan đến lợi ích của mình, không muốn can dự vào đó. Tháng 9/2011, hội nghị chuyên gia về luật biển của ASEAN do Philippines khởi xướng được tổ chức tại Manila, với mục đích thực hiện phương án giải quyết vấn đề Biển Đông mà Philippines đưa ra và lấy sức mạnh khu vực để cùng cân bằng Trung Quốc, nhưng Lào không cử đại diện tham gia. Năm 2012, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN vì sự bất đồng giữa các nước thành viên trong vấn đề Biển Đông mà không đạt được tuyên bố chung, đây là lần đầu tiên trong 45 năm thành lập của tổ chức này không ra được tuyên bố chung. Các nước như Lào… kiên trì vấn đề Biển Đông là vấn đề song phương, từ chối chủ trương của các nước như Philippines, Việt Nam… đưa vấn đề này vào chương trình nghị sự của ASEAN, cho rằng ASEAN không nên can dự vào tranh chấp Biển Đông. Ngoài ra, các nước Philippines, Việt Nam… không ngừng thúc đẩy các nước như Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ can dự vào vấn đề Biển Đông, tìm cách thông qua Mỹ để kiềm chế ảnh hưởng mạnh mẽ của Trung Quốc. Lào cũng không tán thành nước lớn bên ngoài can dự vào tranh chấp Biển Đông, lo ngại Biển Đông trở thành nơi đọ sức của xung đột nước lớn và ảnh hưởng đến ổn định khu vực Đông Nam Á và tiến trình nhất thể hóa ASEAN. Tháng 1/2016, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đến thăm Lào để tìm cách thuyết phục nước này gia nhập phe gây sức ép với Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông, nhưng không đạt được hiệu quả. Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida hai lần đến thăm Lào vào tháng 5 và tháng 7/2016, thậm chí lấy viện trợ quy mô lớn đổi lại Lào ủng hộ phán quyết của Tòa Trọng tài về Biển Đông. Trung Quốc giữ lập trường phản đối mạnh mẽ đối với việc quốc tế hóa vấn đề Biển Đông và phán quyết của Tòa Trọng tài về Biển Đông. Tháng 7/2016, khi gặp gỡ Thủ tướng Lý Khắc Cường, Thủ tướng Lào Thongloun Sisoulith nêu rõ phía Lào ủng hộ lập trường Biển Đông của Trung Quốc, đồng thời hy vọng cùng duy trì hòa bình, ổn định của khu vực Biển Đông. Đây cũng là phản ứng rõ ràng của Chính phủ Lào đối với các nước trong và ngoài khu vực tìm cách quốc tế hóa và đa phương hóa vấn đề Biển Đông.

Bốn là tích cực chủ trương giải quyết tranh chấp bằng đàm phán song phương. Trong tranh chấp Biển Đông, Lào không tán thành biện pháp mà Philippines và Việt Nam tìm cách ràng buộc ASEAN để đối đầu với Trung Quốc, mà chủ trương tranh chấp Biển Đông là vấn đề của các bên có liên quan, không phải là vấn đề của toàn ASEAN với Trung Quốc. Năm 2016, Chính phủ Trung Quốc đưa ra “tư duy kép” - chủ quyền lãnh thổ và quyền lợi biển do các nước liên quan hiệp thương giải quyết, hòa bình và ổn định của Biển Đông do Trung Quốc và ASEAN cùng duy trì. Điều này nhận được sự ủng hộ của nhiều nước ASEAN trong đó có Lào, Bộ trưởng Ngoại giao Lào Saleumxay Kommasith nói thẳng tranh chấp Biển Đông phải do các nước liên quan trực tiếp dựa theo quy định của điều 4 trong DOC thông qua bàn bạc và đàm phán hữu nghị để giải quyết. Trong quá trình trao đổi qua lại với các nước tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông trong ASEAN, Lào nhiều lần nhấn mạnh vấn đề Biển Đông phải thông qua đàm phán song phương để giải quyết. Tháng 5/2016, tân Chủ tịch Lào Bounnhang Volachith đến thăm Việt Nam kêu gọi dựa vào đàm phán giải quyết hòa bình các tranh chấp.

Có thể nói chính sách Biển Đông của Lào tập trung thể hiện “nhận thức chung 4 điểm” về vấn đề Biển Đông mà Trung Quốc đạt được với một số nước ASEAN như Lào, Campuchia và Brunei, các bên cho rằng tranh chấp tồn tại trên một số đảo, đá ở quần đảo Trường Sa không phải là vấn đề giữa Trung Quốc và ASEAN, không nên ảnh hưởng quan hệ Trung Quốc-ASEAN; cho rằng phải tôn trọng quyền lợi các nước dựa theo luật pháp quốc tế để tự lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp, không tán thành biện pháp đơn phương cho rằng phải dựa theo quy định của điều 4 trong DOC, kiên trì các nước liên quan thông qua đối thoại hiệp thương để giải quyết tranh chấp lãnh thổ và quyền lợi biển; cho rằng Trung Quốc và ASEAN có thể thông qua hợp tác để cùng bảo vệ tốt hòa bình ổn định của Biển Đông, các nước bên ngoài khu vực nên phát huy vai trò mang tính xây dựng, chứ không phải là ngược lại.

Tags: biendao - tiếng Việt

Tìm kiếm ( 搜索 )

Ngôn ngữ ( 语言 )

Bài đăng phổ biến ( 更多帖子 )

Ca khúc Việt ( 越南歌曲 )

Lưu trữ Blog ( 博客归档 )

Nhãn ( 标签 )

Tổng số lượt xem ( 点击总数 )

Chính sách Biển Đông của Lào: Nguyên nhân và tác động (phần 1)

Comments[ 0 ]

Đăng nhận xét

Hot （焦点）