Nội hàm và ảnh hưởng “Báo cáo chiến lược an ninh quốc gia” của Mỹ (phần 5)

Cái giá phải trả cho sự rời rạc

Bản chất bất thường của nhiệm kỳ tổng thống của Trump khiến cho sự rời rạc mang tính truyền thống của NSS trở nên đặc biệt sâu sắc. Sự không thống nhất giữa ngôn từ của NSS và các quan điểm đã nêu của chính Trump làm suy yếu bất kỳ giá trị nào mà tài liệu này có thể có với vai trò là đường lối chỉ đạo việc thực hiện chính sách đối ngoại trên thực tế. Và sự bốc đồng của Trump làm dấy lên câu hỏi rằng liệu chính quyền này có thể thực hiện bất kỳ chiến lược nào hay không.

Hãy lấy vai trò của các liên minh trong chiến lược của Mỹ làm ví dụ. Nỗi ác cảm của Trump đối với các đồng minh của Mỹ đã có từ lâu: từ những năm 1980, ông đã cho rằng "các ‘đồng minh’ của chúng ta đang khiến cho hàng tỷ người lợi dụng chúng ta", một thông điệp ông đã nhắc lại nhiều lần trong chiến dịch tranh cử tổng thống của mình. Ngay cả khi đã nhậm chức, ông cũng nhiều lần từ chối xác nhận Điều 5 trong Hiến chương của NATO, vốn ràng buộc các thành viên của liên minh này trong một cam kết bảo vệ lẫn nhau (cuối cùng ông đã lật ngược lập trường đó). Do đó, khi một NSS được viết dưới danh nghĩa của Trump khẳng định "những lợi thế vô giá mà các mối quan hệ mạnh mẽ của chúng ta với các đồng minh và đối tác mang lại", thì những ngôn từ này có vẻ sáo rỗng.

NSS của Trump tìm kiếm sự khác biệt bằng một sự thừa nhận mang màu sắc chính sách thực dụng - hay "mang tính thực tế có nguyên tắc" – rằng nền chính trị quốc tế là một doanh nghiệp vốn có tính cạnh tranh. Tài liệu này lập luận rằng một trong những đối thủ cạnh tranh chính về an ninh của Mỹ là nước Nga theo chủ nghĩa xét lại, mà cùng với Trung Quốc sẽ "thách thức quyền lực, ảnh hưởng và quyền lợi của Mỹ, âm mưu làm xói mòn an ninh và sự thịnh vượng của Mỹ”. NSS không chỉ lưu ý rằng Nga đe dọa các lợi ích của Mỹ ở châu Âu, mà còn nhấn mạnh việc Nga sử dụng "các công cụ thông tin nhằm phá hoại tính hợp pháp của các nền dân chủ", một lời bóng gió không hề tế nhị về sự can thiệp của Moskva vào cuộc bầu cử năm 2016. Nhưng ở đây, ngôn từ cũng trái ngược với các quan điểm thường được tuyên bố của tổng thống về vấn đề này. Trump đã nhiều lần ca ngợi Tổng thống Nga Vladimir Putin và, đến lượt mình, hân hoan đón nhận lời tán dương của Putin trong khi coi nhẹ phát hiện mang tính đồng thuận của các cơ quan tình báo Mỹ rằng Nga đã can thiệp vào cuộc bầu cử năm ngoái.

Có nhiều mâu thuẫn như vậy, sau khi phê phán chủ nghĩa ngoại lệ của Mỹ là nguy hiểm, liệu Trump có thực sự tin rằng Mỹ là một "lực lượng bền vững bảo vệ cho sự tốt đẹp trên thế giới" như NSS tuyên bố hay không? Với cách tiếp cận mang tính giao dịch của ông đối với chính sách đối ngoại, có bao nhiêu không gian cho các "giá trị và khát vọng" với vai trò là cơ sở cho sự hợp tác? Và nếu các nhà ngoại giao là "không thể thiếu để xác định và tiến hành các giải pháp cho những xung đột ở các khu vực bất ổn trên thế giới", thì tại sao chính quyền của ông lại hạ thấp tính hiệu quả của Bộ Ngoại giao? Nói một cách cơ bản hơn, NSS phải đối mặt với nhiệm vụ bất khả thi là vạch ra lộ trình chiến lược cho một nhà ra quyết định bốc đồng. Hầu hết các hành động chính sách đối ngoại quan trọng của ông cho tới nay - rút khỏi Hiệp định đối tác thương mại xuyên Thái Bình Dương (TPP), bác bỏ thỏa thuận khí hậu Paris, không xác nhận thỏa thuận hạt nhân của Iran, công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel - không phải là kết quả của các đánh giá địa chính trị cẩn trọng, cũng như không phải là để hoàn thành các cam kết trong chiến dịch tranh cử. Nếu được trao cho một sự lựa chọn, Trump có khả năng sẽ chọn những chiến thắng chiến thuật ngắn hạn thay vì thực hiện dần dần các ưu tiên dài hạn được trình bày trong NSS.

Lên kế hoạch, chứ không phải bản thân các kế hoạch

Tổng thống Dwight Eisehower có câu nói nổi tiếng: "Bản thân các kế hoạch là không có giá trị, mà việc lên kế hoạch mới là quan trọng nhất". Nếu có điều gì biện minh cho NSS dưới hình thức hiện nay, thì đó là “quá trình quan trọng hơn là sản phẩm cuối cùng”. Quá trình đó buộc các nhà ra quyết định cấp cao, quá thường xuyên bị trói buộc trong các yêu cầu hàng ngày đối với các vị trí của họ, phải mở rộng tầm nhìn phân tích của họ. Nó cũng cho phép các cấp thấp hơn của bộ máy quan liêu hiểu sâu sắc hơn các ưu tiên hàng đầu của Nhà Trắng.

Nhưng để hoàn thành sứ mệnh chiến lược ban đầu của mình, NSS cần phải được xem xét lại - và ví dụ lớn nhất về nỗ lực đặc biệt tức cười của Chính quyền Trump cần phải thúc đẩy nhánh lập pháp đi tiên phong trong việc xem xét lại đó. Thay vì cho phép Nhà Trắng phớt lờ các yêu cầu theo quy định của pháp luật về việc phải đưa ra một NSS hàng năm cùng với yêu cầu về ngân sách, Quốc hội nên nhấn mạnh vào lịch trình ban đầu, nhưng với những kỳ vọng được giảm bớt về điều mà mỗi tài liệu sẽ bao hàm. Mặc dù NSS đầu tiên của một chính quyền phải bao gồm một tuyên bố tầm nhìn táo bạo, các tài liệu chiến lược an ninh quốc gia tiếp theo không cần nhấn mạnh tính mới lạ; chúng cần phải đóng vai trò như là một cơ hội để sửa đổi các giả định chiến lược dựa trên cơ sở các sự kiện trên thế giới, đánh giá tiến độ thực hiện, và nếu cần thiết, hiệu chỉnh lộ trình. Các tài liệu tạm thời này có thể được phân loại và ngắn gọn để tạo điều kiện cho đánh giá thẳng thắn.

Quốc hội không cần chờ cho tới khi chính quyền kế tiếp ban hành những thay đổi này. Các thành viên của Uỷ ban quân vụ của Thượng viện và Hạ viện có thể thông báo ngay cho Nhà Trắng của Trump về thủ tục mới. Với một quy trình NSS bám sát với thực tế hơn, các tài liệu đưa ra có thể có các tham vọng khiêm tốn hơn. Nhưng những tiêu đề mờ nhạt là một mức giá rẻ phải trả để đổi lấy chiến lược đúng đắn hơn.

Tags:

Tìm kiếm ( 搜索 )

Ngôn ngữ ( 语言 )

Bài đăng phổ biến ( 更多帖子 )

Ca khúc Việt ( 越南歌曲 )

Lưu trữ Blog ( 博客归档 )

Nhãn ( 标签 )

Tổng số lượt xem ( 点击总数 )

Nội hàm và ảnh hưởng “Báo cáo chiến lược an ninh quốc gia” của Mỹ (phần 5)

Comments[ 0 ]

Đăng nhận xét

Hot （焦点）