Nội hàm và ảnh hưởng “Báo cáo chiến lược an ninh quốc gia” của Mỹ (phần 4)

Có mục tiêu nhưng không có phương thức

Là một phần của cải cách quốc phòng trên diện rộng, Đạo luật Goldwater-Nichols năm 1986 giao nhiệm vụ cho Nhà Trắng soạn thảo một báo cáo hàng năm lên Quốc hội về chiến lược an ninh quốc gia của Mỹ. Tài liệu này được cho là để xem xét lại “các lợi ích, mục đích và mục tiêu trên toàn thế giới” của Mỹ; trình bày “các đề xuất sử dụng những yếu tố chính trị, kinh tế, quân sự và các yếu tố khác của sức mạnh quốc gia trong ngắn hạn và dài hạn”; và đánh giá các năng lực cần có để thực thi chiến lược được chọn. Khi đó, nó có thể giúp các nhà phân bổ ngân sách của Quốc hội kết nối ngân sách và chiến lược, cũng như chỉ đạo các đánh giá chiến lược khác bên trong chính quyền, cụ thể là trong quân đội và Bộ Quốc phòng.

Trong 3 thập kỷ kể từ đó, NSS đã ngày càng xa rời các yếu tố then chốt này của việc thực thi. Thay vì có một chiến lược đi kèm với mỗi kiến nghị ngân sách hàng năm, hai chính quyền gần đây nhất đã soạn thảo một chiến lược cho mỗi nhiệm kỳ, với rất ít sự kết nối tới các đánh giá chính sách khác. Chẳng hạn, Chính quyền Obama đã cho ra mắt Báo cáo quốc phòng 4 năm 1 lần của Lầu năm góc vào tháng 2/2010, ba tháng trước khi công bố NSS vào tháng 5. Năm nay, Chính quyền Trump đã đệ trình kiến nghị ngân sách của mình lên Quốc hội nhiều tháng trước khi hoàn thiện NSS.

Chiến lược tốt bao gồm việc cân bằng giữa mục tiêu và phương thức, và kết quả tích lũy của những thay đổi này là đã nhấn mạnh quá mức vào mục tiêu mà bỏ bê phương thức. Mỗi NSS cuối cùng đã có nét đặc trưng là sự nở rộ của giọng điệu rất khoa trương và các mục tiêu thái quá mà không bị kiềm chế bởi các thực tế chính trị và vật chất. Trong một ví dụ đương thời có lẽ mang tính cực đoan nhất, NSS năm 2006 của Tổng thống George W. Bush đã xác định “việc chấm dứt chính thể chuyên chế trong thế giới của chúng ta” là mục tiêu của chính sách đối ngoại của Mỹ. Ngay cả khi NSS năm 2015 của Chính quyền Obama khẳng định rằng “những sự đánh đổi chính sách và các lựa chọn khó khăn sẽ cần phải được thực hiện”, nó tiếp tục nhấn mạnh 8 ưu tiên riêng rẽ, từ chống biến đổi khí hậu và các dịch bệnh truyền nhiễm tới xử lý vấn đề phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt và các nhà nước thất bại.

Chiến lược là gì?

Một đại chiến lược hiệu quả của Mỹ đòi hỏi phải có một học thuyết chặt chẽ về an ninh quốc gia, một học thuyết xác định mục đích của sức mạnh Mỹ và cân bằng giữa phương thức và mục tiêu cần có để đạt được mục đích đó. Thế nhưng bất chấp tất cả những biến động và thay đổi trong 7 thập kỷ qua, tầm nhìn của bộ máy chính quyền về vai trò thích hợp của Mỹ trên thế giới hầu như không có sự thay đổi: các nốt nhạc có khác nhau, nhưng bài hát thì vẫn như cũ. Từ Chiến tranh Lạnh cho tới ngày nay, các tổng thống của cả hai đảng đều kêu gọi Mỹ lãnh đạo trật tự quốc tế tự do mà Washington và các đồng minh đã xây dựng sau Chiến tranh thế giới thứ hai. Ngày nay, các chiến lược gia phải đối mặt với cùng một câu hỏi xuất hiện định kỳ trong suốt kỷ nguyên hậu chiến: Liệu Mỹ có thể và có nên tiếp tục đi theo truyền thống này hay không – và nếu không, thì một cách tiếp cận mới sẽ trông như thế nào?

Nếu câu trả lời là có, chiến lược khi đó phải kể đến các mối đe dọa quốc tế mà có thể làm suy yếu trật tự, cùng với các cơ hội có thể củng cố nó, và sau đó kết nối mục tiêu và nguồn lực. Cho dù có sức hút đến đâu về mặt trí tuệ, thì các mục tiêu chiến lược hầu như không có ý nghĩa nếu không được gắn với các phương thức quân sự, kinh tế và ngoại giao cần có để đạt được chúng. Mặc dù một mức độ khát khao nào đó là điều không tránh khỏi, nhưng việc lập kế hoạch trong tương lai xa cần phải xuất phát từ các đánh giá thực tế về năng lực, cũng như các bước đi tạm thời hợp lý hướng tới các mục tiêu trong dài hạn.

Các đại chiến lược hiệu quả nhất của Mỹ đã kết hợp tầm nhìn chiến lược táo bạo với sự chú ý thận trọng tới các nguồn lực. Thừa nhận các hạn chế của sức mạnh Mỹ sau Chiến tranh Việt Nam, Tổng thống Richard Nixon và Cố vấn an ninh quốc gia của ông, Henry Kissinger, đã tìm cách tiếp sinh lực cho vai trò lãnh đạo của Mỹ với phí tổn có thể chịu đựng được. “Học thuyết Nixon” đã giải quyết những hạn chế bằng cách nhấn mạnh việc chuyển giao trách nhiệm về an ninh khu vực cho các đối tác của Mỹ ở nước ngoài, việc duy trì lực lượng hạt nhân cần thiết để ngăn chặn một cuộc tấn công vào Mỹ và các đồng minh, và việc giảm căng thẳng trong quan hệ với Trung Quốc và Liên Xô. 13 năm sau, Chính quyền Reagan đã đảo ngược đường lối với một đại chiến lược dựa trên giả định rằng Mỹ có cả năng lực kinh tế lẫn ý chí chính trị để cạnh tranh quyết liệt hơn với Liên Xô. Bằng cách mở rộng sức mạnh quân sự của Mỹ, chiến lược Reagan, được Hướng dẫn quyết định an ninh quốc gia (NSDD) 75 vạch ra, đã đón nhận cạnh tranh Mỹ-Xô và chủ trương tiến hành các bước đi quyết liệt nhằm thúc đẩy Moskva hướng tới sự mở cửa lớn hơn tại quê nhà.

Tags:

Tìm kiếm ( 搜索 )

Ngôn ngữ ( 语言 )

Bài đăng phổ biến ( 更多帖子 )

Ca khúc Việt ( 越南歌曲 )

Lưu trữ Blog ( 博客归档 )

Nhãn ( 标签 )

Tổng số lượt xem ( 点击总数 )

Nội hàm và ảnh hưởng “Báo cáo chiến lược an ninh quốc gia” của Mỹ (phần 4)

Comments[ 0 ]

Đăng nhận xét

Hot （焦点）