Dr.Subhash Kapila: Trung Quốc không tuân thủ biện pháp giải quyết tranh chấp tại Biển Đông (1)

"Nhưng Trung Quốc kiên quyết từ chối đưa ra cơ sở cho những tuyên bố của mình, bất kể là theo luật pháp quốc tế đã được công nhận tại Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển (UNCLOS) hay những sự thật lịch sử không được thừa nhận rộng rãi. Việc Bắc Kinh bỏ qua các lựa chọn cho thấy họ muốn tối đa hóa đòn bẩy pháp lý và chính trị của mình, ngay cả khi sự tăng trưởng lực lượng quân sự và hàng hải của họ tác động trực tiếp tới các nước láng giềng." – Theo Douglas Paul, báo Hàng hải Châu Á năm 2012.
Xung đột tại Biển Đông là một cuộc xung đột đa phương bao gồm Trung Quốc và các nước láng giềng ASEAN về chủ quyền đối với các hòn đảo nhỏ và các rặng san hô nằm rải rác trên vùng biển chiến lược này. Tầm quan trọng địa chiến lược của nơi này được nêu rõ trong các bài viết trước đây của tôi về chủ đề này cùng với những nhân tố chính của cuộc xung đột.
Những điểm nổi bật đáng chú ý bao gồm: (1) Những yêu sách của Trung Quốc tại khu vực các đảo tranh chấp được dựa trên những bằng chứng lịch sử không đáng tin (2) Các cuộc xung đột đều được gây ra bởi Trung Quốc, quốc gia đã đe dọa các nước láng giềng ASEAN nhỏ yếu hơn để khẳng định những tuyên bố không rõ ràng của mình (3) Cho đến nay Trung Quốc đã liên tục từ chối việc sử dụng UNCLOS làm căn cứ pháp lý trong các cuộc xung đột. (4) Trung Quốc từ chối các cuộc đối thoại đa phương với các quốc gia ASEAN về các cuộc tranh chấp lãnh thổ do chính Trung Quốc gây ra.
Hai mươi năm đã trôi qua kể từ khi "Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông" đã được ký kết bao gồm cả Trung Quốc, thực trạng tại khu vực Biển Đông hiện nay cho thấy các việc giải quyết tranh chấp Biển Đông không đạt được bước tiến triển nào.
Việc ASEAN lôi kéo Trung Quốc vào những cơ chế đối thoại chủ yếu nhằm khiến Trung Quốc bớt bảo thủ hơn trong vấn đề Biển Đông và có trách nhiệm hơn trong việc tìm ra giải pháp thông qua đối thoại; việc làm này cũng là nỗ lực kiểm soát tranh chấp và ngăn ngừa xung đột xảy ra. 
Không biện pháp nào trên đây đạt được kết quả, trong khi trên thực tế Trung Quốc đã bắt đầu thực hiện chính sách quân sự, chính chị hiếu chiến nhằm gây sức ép đối với các bên tranh chấp chính như Việt Nam, Philippines và Malaysia ở một mức độ thấp hơn.
Đáng chú ý, trong thời gian gần đây Trung Quốc đã cho thấy thái độ độc tài được thể hiện qua việc nước này tuyên bố Biển Đông là "lợi ích cốt lõi" của Trung Quốc cùng với Tây Tạng và Đài Loan, và Trung Quốc đã chuẩn bị sẵn sàng kể cả việc dùng chiến tranh để giải quyết vấn đề này.
Nhiều Hội nghị và Hội thảo quốc tế được tổ chức ở các nước Đông Nam Á tập trung vào việc tìm ra phương thức cho việc “Hợp tác khu vực” và “Giải quyết xung đột” với sự tham gia của những chuyên gia từ khắp nơi trên thế giới. Một lượng lớn các tài liệu nghiên cứu với những đóng góp có giá trị về vấn đề này đã được đưa ra và phổ biến...(còn tiếp)