Mỹ hỗ trợ các nước Đông Nam Á bảo vệ chủ quyền lãnh hải

Trong chuyến công du tới hai nước Đông Nam Á là Việt Nam và Philippines từ ngày 15-18/12/2013, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry tuyên bố Mỹ sẽ cung cấp gói trợ giúp mới trị giá 32,5 triệu USD cho Đông Nam Á nhằm nâng cao năng lực hàng hải của các nước ở khu vực này, trong đó có Việt Nam. Như vậy, tổng số tiền mà Mỹ cam kết sẽ hỗ trợ cho toàn khu vực Đông Nam Á để thúc đẩy khả năng hàng hải ở khu vực trong hai năm tới lên đến trên 156 triệu USD. Gói trợ giúp mới sẽ bao gồm việc đào tạo, cung cấp tàu tuần tra cao tốc cho lực lượng Cảnh sát biển, hỗ trợ các quốc gia Đông Nam Á trong các hoạt động nhân đạo, kiểm soát và bảo vệ lãnh hải hiệu quả hơn. Mỹ cũng sẽ gia tăng trợ giúp cho việc hợp tác khu vực thông qua việc chia sẻ thông tin giữa các cơ quan quốc gia chịu trách nhiệm về an ninh hàng hải và thực thi luật biển ở Đông Nam Á. Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết đây là bước tiếp theo trên cơ sở cam kết lâu dài của Mỹ nhằm hỗ trợ các quốc gia Đông Nam Á tăng cường an ninh và thịnh vượng của khu vực, trong đó có lĩnh vực biển.

Đối với Việt Nam, Mỹ sẽ cung cấp 18 triệu USD để nâng cao năng lực của các đơn vị tuần tra biển nhằm triển khai nhanh chóng các hoạt động tìm kiếm và cứu nạn, ứng phó với thảm họa và các hoạt động tìm kiếm khác. Mở đầu cho gói trợ giúp này, Mỹ sẽ cung cấp 5 tàu tuần tra cao tốc cho Lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam vào năm 2014.

Bên cạnh đó, Mỹ cũng cam kết sẽ tài trợ cho Philippines 40 triệu USD để bảo vệ lãnh hải. Theo đó, số tiền đó sẽ được giải ngân trong 3 năm nhằm phục vụ một sáng kiến mới để cải thiện an ninh hàng hải và nhận thức chủ quyền biển của Philippines, đặc biệt là “khả năng phát hiện”. Hiện Mỹ và Philippines đang đàm phán về một hiệp ước an ninh mới nhằm cho phép quân đội Mỹ tiếp cận dễ dàng và rộng hơn đối với các căn cứ quân sự và các vùng biển khác của Philippines.

Ngoại trưởng John Kerry khẳng định hòa bình và ổn định ở Biển Đông là ưu tiên hàng đầu của Mỹ cũng như các nước khác trong khu vực. Ông Kerry phản đối mạnh mẽ những hành động đơn phương mang tính khiêu khích, hăm dọa, áp đặt hoặc gây hấn để thúc đẩy các tuyên bố chủ quyền; đồng thời nhấn mạnh ASEAN phải hành động nhanh chóng và sớm hoàn thành Bộ Quy tắc ứng xử (COC) có tính ràng buộc pháp lý ở Biển Đông, cho rằng COC là “chìa khóa để giảm nguy cơ rủi ro hoặc các tính toán sai lầm” trong vùng biển tranh chấp. Mỹ ủng hộ các cơ chế giải quyết tranh chấp được cộng đồng quốc tế công nhận, chẳng hạn như Công ước LHQ về Luật biển 1982 và ám chỉ ủng hộ việc Philippines đưa tranh chấp Biển Đông ra Tòa án LHQ.

Ngoại trưởng John Kerry cũng bày tỏ quan ngại sâu sắc trước việc mới đây Trung Quốc đơn phương thiết lập “Vùng nhận dạng phòng không” (ADIZ) ở Biển Hoa Đông, đồng thời cảnh báo Trung Quốc về ý đồ thiết lập ADIZ tương tự ở Biển Đông, cho rằng Trung Quốc nên kiềm chế trước các hành động đơn phương áp đặt tương tự ở những nơi khác trong khu vực và đặc biệt là tại Biển Đông.

Có thể nói chuyến thăm Việt Nam và Philippines của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cùng với cam kết về gói viện trợ của Mỹ dành cho hai nước nói riêng và Đông Nam Á nói chung nhằm năng cao năng lực hàng hải và bảo vệ lãnh hải, đã khẳng định cam kết của Mỹ đối với chính sách tái cân bằng ở châu Á – Thái Bình Dương.