Những bất lợi của Trung Quốc nếu thiết lập “Vùng nhận dạng phòng không” ở Biển Đông

Mặc dù việc thiết lập “Vùng nhận dạng phòng không” (ADIZ) ở Biển Hoa Đông bị nhiều nước phản đối mạnh mẽ nhưng Trung Quốc vẫn đưa ra tuyên bố nước này có khả năng và có quyền thiết lập ADIZ tương tự ở Biển Đông. Tuy nhiên, giới chuyên gia phân tích quân sự cho rằng ở thời điểm hiện tại Trung Quốc chưa thể thiết lập thêm một ADIZ mới ở Biển Đông vì một số nguyên nhân sau:

Một là, Trung Quốc không có đủ tiềm lực để cùng một lúc quản lý hiệu quả hai ADIZ ở Biển Hoa Đông và Biển Đông. Để duy trì việc quản lý một ADIZ hoàn chỉnh, Trung Quốc cần phải có năng lực phòng không mạnh, hệ thống chỉ huy phòng không đồng bộ, hệ thống radar cảnh báo và nhận diện từ xa hiện đại… Trong khi đó, việc quản lý ADIZ ở Biển Hoa Đông của Trung Quốc đã cho thấy có “vấn đề” khi không thể phát hiện được máy bay B52 của Mỹ hoạt động sâu trong vùng này gần 2 tiếng đồng hồ mặc dù Trung Quốc tuyên bố có khả năng kiểm soát tất cả các máy bay bay trong vùng ADIZ mà nước này mới thiết lập ở Biển Hoa Đông.

Hai là, Biển Đông liên quan lợi ích của nhiều nước, nhất là các nước ASEAN, kể cả các nước không có tranh chấp. Vì vậy, việc thiết lập ADIZ ở Biển Đông sẽ ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa Trung Quốc với các nước ASEAN. Mối quan hệ thương mại giữa Trung Quốc và ASEAN đang ngày càng phát triển tốt đẹp và Trung Quốc đang thực hiện những chính sách “lấy lòng” các nước ASEAN nên Trung Quốc sẽ không muốn làm “mất lòng” các nước này. Hơn nữa, nếu Trung Quốc có hành động làm ảnh hưởng đến lợi ích của các nước ASEAN thì chỉ càng khiến khối này đoàn kết, gắn bó hơn trong việc đối phó với Trung Quốc. Do đó, đây cũng là yếu tố quan trọng để Trung Quốc cân nhắc có nên thiết lập ADIZ ở Biển Đông tại thời điểm này hay không.

Ba là, với chiến lược tái cân bằng tại châu Á – Thái Bình Dương, Mỹ đang ra sức tập hợp lực lượng, lôi kéo các nước đồng minh để kiềm chế Trung Quốc. Nếu Trung Quốc thiết lập ADIZ ở Biển Đông vô hình chung Trung Quốc đã đẩy các nước, kể cả các nước có lập trường trung lập nghiêng về phía Mỹ để chống lại sự bành trướng của Trung Quốc.

Bốn là, nếu Trung Quốc thiết lập ADIZ ở Biển Đông chỉ càng khiến cho các nước trong khu vực tăng cường tiềm lực quốc phòng tại Biển Đông và là cái cớ để giúp Mỹ, Nhật Bản tập hợp lực lượng gia tăng khả năng, mức độ, không gian kiềm chế Trung Quốc. Điều đó sẽ ngăn chặn cửa ngõ quan trọng để Trung Quốc “tiến ra biển lớn” và là cửa ngõ duy nhất để Trung Quốc phá thế bao vây do Mỹ và đồng minh đang tạo ra với nước này.

Năm là, tình hình tranh chấp ở Biển Đông chưa căng thẳng như tranh chấp ở Biển Hoa Đông. Bên cạnh đó, so với các nước liên quan tranh chấp Biển Đông, Trung Quốc có sức mạnh quân sự vượt trội hơn cả nên Trung Quốc rất tự tin về điều đó. Trong khi đó ở Biển Hoa Đông, Nhật Bản được cho là một trong những nước có lực lượng Hải quân mạnh nhất thế giới, vì thế, Trung Quốc cần phải quyết liệt hơn.

Ngoài ra, khác với Biển Hoa Đông, Biển Đông cách xa Trung Quốc nên Trung Quốc sẽ rất khó khăn trong việc triển khai các hoạt động quản lý, giám sát, hơn nữa, thế bố trí lực lượng phòng không hiện nay của Trung Quốc tại phía Nam cũng không cho phép Trung Quốc triển khai ADIZ ở Biển Đông.

Xét tất cả những lý do trên, nếu Trung Quốc vội vàng thiết lập vùng ADIZ tại Biển Đông thì Trung Quốc sẽ “mất” nhiều hơn “được”, thậm chí hậu quả sẽ vô cùng to lớn. Chắc hẳn giới lãnh đạo Trung Quốc đã tính đến những điều này.