Thứ Sáu, 30 tháng 12, 2016

Biển Đông – Thách thức quan trọng đối với ASEAN

Theo nhận định của tạp chí The Diplomat ngày 21/12, tranh chấp Biển Đông là thách thức lớn đối với ASEAN với tư cách là một tổ chức khu vực.

Mặc dù tranh chấp Biển Đông được các phương tiện truyền thông minh họa rộng khắp là vấn đề về những căng thẳng giữa ASEAN và Trung Quốc, nhưng tình huống lại không đơn giản như vậy. Tuy nhiên, tranh chấp Biển Đông quả thực đặt ra thách thức cho ASEAN với tư cách là một tổ chức khu vực. Tranh chấp Biển Đông thách thức khả năng của ASEAN xử lý tình trạng bất ổn khu vực do một cuộc chạy đua vũ trang gây ra, trách nhiệm của tổ chức này bảo vệ các lợi ích kinh tế, sinh mạng của các công dân, môi trường của các nhà nước thành viên và danh tiếng của nó như là một tổ chức quốc tế đáng tin cậy.

Trong khi ASEAN đã có những nỗ lực lớn nhằm thúc đẩy sự hội nhập hơn nữa với Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN giai đoạn 2009-2015, bao gồm Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC), Cộng đồng Chính trị-An ninh ASEAN (APSC) và Cộng đồng Văn hóa-Xã hội ASEAN, thì tranh chấp Biển Đông trên thực tế đã cản trở những nỗ lực này do những bất đồng xung quanh giải pháp cho tranh chấp. Sự leo thang những căng thẳng trong tranh chấp Biển Đông kể từ năm 2014 đã đưa xung đột này lên vị trí cao nhất trong chương trình nghị sự của ASEAN.

Mối đe dọa nổi bật nhất là tình trạng quân sự hóa ở Biển Đông. Tháng 2/2016, Trung Quốc đã triển khai 32 tên lửa đất đối không tiên tiến ở đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa, khiến Mỹ và các nước láng giềng của Trung Quốc trong ASEAN phải lo lắng. Hơn nữa, nhằm đáp trả phán quyết của Tòa Trọng tài tại La Hay rằng các tuyên bố của Trung Quốc đối với 90% diện tích Biển Đông là bất hợp pháp, Trung Quốc vẫn tỏ ra thách thức. Các quan chức Trung Quốc thậm chí còn ngấm ngầm đe dọa thiết lập một Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) nhằm kiểm soát sự di chuyển của các máy bay trên vùng lãnh thổ mà họ tuyên bố chủ quyền, điều cho thấy Trung Quốc sẵn sàng hành động đơn phương bất chấp sự không thừa nhận từ các nước khác.

Là bên đối trọng chính trong khu vực, Mỹ đã phản ứng bằng cách liên tục tiến hành “các hoạt động tự do hàng hải” cũng như các cuộc tuần tra quân sự chung với Philippines và có khả năng với Nhật Bản, Australia và Indonesia. Hơn nữa, Mỹ cũng tăng cường hỗ trợ tài chính để củng cố khả năng quân sự của các nước ASEAN và Đông Á, và tăng cường sự cộng tác quốc phòng song phương với những nước này.

Các bên tuyên bố chủ quyền trong ASEAN cũng phản ứng bằng cách gia tăng ngân sách quốc phòng của mình. Philippines đã tuyên bố chi 885 triệu USD cho việc mua sắm 3 máy bay tấn công nhanh trang bị tên lửa điều khiển, 2 khinh hạm tàng hình trang bị tên lửa điều khiển và 2 trực thăng chống tàu ngầm. Là một đồng minh truyền thống của Mỹ, Philippines cũng đã tích cực tham gia các cuộc diễn tập quân sự song phương với Mỹ và Nhật Bản vào năm 2015 dưới thời cựu Tổng thống Benigno Aquino. Và bất chấp sự chia rẽ ban đầu giữa tân Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte và Tổng thống Mỹ Barack Obama, Philippines đã tái khẳng định cam kết hợp tác quân sự của nước này với Mỹ trong năm 2016.

Malaysia cũng đã chính thức gia tăng chi tiêu quốc phòng thêm 10% vào tháng 10/2014 vì sự gây hấn của Trung Quốc trong các khu vực tranh chấp gần bãi cạn James. Đô đốc Aziz Jaafar, Tư lệnh Hải quân Hoàng gia Malaysia, đã tuyên bố các kế hoạch nhằm có được “8 tàu hộ tống nhỏ trang bị tên lửa điều khiển và 6 trực thăng chống tàu ngầm… cũng như việc mua sắm máy bay nhỏ và thay thế hệ thống ngư lôi và tên lửa cũ trên các tàu hải quân”. Ngay cả Indonesia, một nước không tuyên bố chủ quyền, cũng nhắc lại mối quan ngại của nước này về an ninh ở Biển Đông và tuyên bố ý định của họ tăng cường sự hiện diện quân sự của Indonesia ở quần đảo Natuna.

Tóm lại, việc quân sự hóa nhằm ứng phó với tranh chấp Biển Đông gây ra tình thế tiến thoái lưỡng nan không thể tránh khỏi về an ninh đối với các nước ASEAN. Nếu các hoạt động quân sự tiếp tục gia tăng, thì các công dân của ASEAN chắc chắn sẽ phải trải qua tình trạng bất ổn và mất an ninh.

Ngoài những mối quan ngại về quân sự, đã có rất nhiều cuộc xung đột đáng tiếc xét về mặt lợi ích kinh tế, an ninh dân sự và môi trường. Thực tế là không có hệ thống báo cáo nào đếm số lượng các cuộc tấn công nhằm vào ngư dân ở Biển Đông hoặc bất kỳ cơ chế nào để điều tra hoặc giải quyết hậu quả của những cuộc tấn công đó, thể hiện sự thiếu sót khác mà ASEAN cần cải thiện. Nếu ASEAN không tìm cách đàm phán về một bộ quy tắc ứng xử thích hợp và hiệu quả hơn với Trung Quốc ở Biển Đông, thì sinh mạng của những công dân vô tội sẽ tiếp tục bị đe dọa.

Ngoài ra, Biển Đông là tuyến thương mại rất quan trọng trong khu vực với hơn 5.000 tỷ USD giá trị thương mại đi qua mỗi năm. Là một tổ chức khu vực, chính ASEAN phải có trách nhiệm bảo vệ các lợi ích kinh tế to lớn như vậy nhân danh các nước thành viên thông qua đàm phán hòa bình và các biện pháp chính trị khác.

Một mối nguy hiểm nổi bật khác là hoạt động xây dựng đảo nhân tạo trái phép của Trung Quốc và những tổn hại đã gây ra đối với môi trường tự nhiên. Cụ thể, ý tưởng của Trung Quốc xây dựng các trạm điện hạt nhân trên những hòn đảo mong manh này đem lại các mối đe dọa nghiêm trọng về môi trường đối với Biển Đông. Một lần nữa, với tư cách là một tổ chức khu vực, ASEAN được trông đợi phải ngăn chặn các mối đe dọa này. Nếu không thể đàm phán một Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông để quản lý quan hệ với Trung Quốc cũng như giữa các nước thành viên, thì ASEAN với tư cách là một tổ chức khu vực sẽ thất bại.

Do Trung Quốc đã thay đổi lập trường và tham vọng của mình trong khu vực, ASEAN cũng cần phải thích nghi bản thân với một bối cảnh chính trị mới, đối mặt với các thách thức của sự quân sự hóa khu vực, các vấn đề kinh tế, dân sự và an ninh môi trường. Biển Đông thực sự là một bài kiểm tra then chốt cho vai trò của ASEAN với tư cách là một tổ chức khu vực./.

Tags: biendao - tiếng Việt

Tìm kiếm ( 搜索 )

Ngôn ngữ ( 语言 )

Bài đăng phổ biến ( 更多帖子 )

Ca khúc Việt ( 越南歌曲 )

Lưu trữ Blog ( 博客归档 )

Nhãn ( 标签 )

Tổng số lượt xem ( 点击总数 )

Biển Đông – Thách thức quan trọng đối với ASEAN

Comments[ 0 ]

Đăng nhận xét

Hot （焦点）