Thứ Sáu, 27 tháng 7, 2018

Chính sách Biển Đông của Tổng thống Duterte (phần 1)

(Tạp chí "Học báo Thái Bình Dương, Trung Quốc, số 6/2018) - Trong chiến dịch tranh cử, Duterte đã tiết lộ xu thế chính sách Biển Đông khác với chính quyền Aquino, ám chỉ chính sách Biển Đông của Philippines sẽ có sự điều chỉnh mới. Một loạt phát ngôn của chính quyền Duterte trong vấn đề Biển Đông đã tiết lộ quan niệm cầm quyền và ý tưởng chính sách cơ bản của ông trong tranh chấp Biển Đông giữa Philippines và Trung Quốc. Cụ thể, chính sách này có thể được tổng kết thành 5 phương diện chính như sau:

1. Vấn đề Biển Đông không phải là toàn bộ của quan hệ Philippines – Trung Quốc

Những năm gần đây, tuy quan hệ Trung Quốc – Philippines gặp trở ngại do vấn đề Biển Đông nhưng vấn dề này không phải là toàn bộ của quan hệ song phương. Quan hệ Trung Quốc – Philippines có nền tảng hợp tác rộng rãi. Sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, với các sự kiện đá Vành Khăn và đảo Hoàng Nham, Biển Đông đã trở thành vấn đề nổi cộm trong quan hệ Trung Quốc – Philippines. Tuy nhiên, bên cạnh việc đối lập trong vấn đề Biển Đông, Trung Quốc và Philippines cũng từng bước tăng cường trao đổi chính trị, hợp tác thiết thực trong các lĩnh vực liên quan. Từ khi bước vào thế kỷ 21 đến nay, tỷ trọng thương mại song phương trong tổng giá trị ngoại thương của Philippines liên tục tăng, hợp tác kinh tế thương mại đã trở thành một bộ phận cấu thành quan trọng của quan hệ song phương. Ngoài ra, hai bên cũng có không gian hợp tác rộng rãi trên phương diện mở rộng đầu tư cơ sở hạ tầng, cùng triển khai chiến dịch chống ma túy.

Tháng 9/2016, Ngoại trưởng Philippines P.Yasay đã tiến hành chuyến công du tới Mỹ, được gọi là để bảo vệ “chủ nghĩa Duterte”. Khi phát biểu, Yasay cho biết quan hệ Philippines – Trung Quốc không chỉ giới hạn ở tranh chấp trên biển mà còn có các lĩnh vực khác cùng quan tâm như đầu tư, thương mại và du lịch, việc nghiên cứu thảo luận những vấn đề này có thể mở ra cánh cửa cho các cuộc hội đàm về vấn đề biển. Người phát ngôn của Phủ Tổng thống Philippines cho biết Duterte hy vọng Trung Quốc và Philippines có thể thực hiện “hạ cánh mềm” trong tranh chấp Biển Đông vì quan hệ hai nước không chỉ giới hạn bởi vấn đề Biển Đông, hy vọng hai nước tiến hành hợp tác thiết thực trên các lĩnh vực rộng rãi hơn. Nhận thức chung này cũng xuyên suốt hàng loạt các cuộc nói chuyện của lãnh đạo cấp cao hai nước, tuyên bố chung của chính phủ và hội nghị tham vấn song phương.

2. Đàm phán hòa bình và không có chiến tranh mới là lựa chọn hàng đầu

Giữa đàm phán hòa bình và phương thức chiến tranh, Duterte chắc chắn sẽ lựa chọn đàm phán hòa bình. Ông nhiều lần nhấn mạnh “chiến tranh không phải là lối thoát”, đồng thời bày tỏ sự chán ghét đối với các cụm từ như chiến tranh…, “Manila đã sẵn sàng đối thoại chứ không phải là tuyên chiến với Trung Quốc”. Duterte cử Cựu Tổng thống Fidel Ramos làm đặc phái viên tới Trung Quốc để chứng tỏ Philippines coi việc đối thoại với Trung Quốc là lựa chọn hàng đầu.

Một mặt, Duterte hiểu rõ Philippines không có thực lực để đối đầu với Trung Quốc, vì Philippines ở thế yếu về sức mạnh quân sự, nếu đối đầu có hnahf động gây ra xung đột quân sự với Trung Quốc thì sẽ hoàn toàn trái ngược với dự tính ban đầu. Ngoại trưởng Yasay thẳng thắn thừa nhận trong bất cứ cuộc chiến đấu nào, quân đội Philippines với trang thiết bị tương đối yếu kém đều không thể đối đầu với Trung Quốc, đây cũng là nguyên nhân khiến Tổng thống Duterte quyết định không tham gia cuộc tuần tra chung của Mỹ ở Biển Đông. Mặt khác, Tổng thống Duterte hiểu rõ Mỹ sẽ không vì lợi ích của Philippines mà tuyên chiến với Trung Quốc ở Biển Đông. Chính phủ Philippines tiền nhiệm luôn nỗ lực đưa các đảo, đá mà nước này tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông vào phạm vi Hiệp ước bảo đảm an ninh Mỹ - Philippines, yêu cầu Mỹ bảo đảm an ninh cho vấn đề Biển Đông, nhưng Mỹ không có phản ứng rõ ràng. Duterte không tự tin đối với việc liệu Hiệp ước bảo đảm an ninh Mỹ - Philippines có thể giúp đỡ được họ hay không khi Trung Quốc và Philippines rơi vào đối đầu vì tranh chấp lãnh thổ. Duterte từng hỏi Đại sứ Mỹ tại Philippines Philip Goldberg rằng liệu Mỹ có đứng về phía Philippines, Goldberg trả lời “chỉ khi nào Philippines bị tấn công”. Duterte rất không hài lòng với câu trả lời này.

3. Tìm kiếm đàm phán song phương nhưng không loại trừ nỗ lực đa phương

Trong Thông điệp quốc gia đầu tiên của mình, Duterte cho biết “Philippines muốn duy trì tham vấn và đối thoại song phương, đa phương với các nước có lợi ích và mối quan tâm chung”, điều này hoàn toàn khác với lập trường rằng chỉ có đàm phán đa phương mới phù hợp lợi ích của Philippines của chính quyền Tổng thống Aquino.

Duterte nói với Đại sứ Trung Quốc tại Philippines Triệu Giám Hoa rằng Philippines muốn hội đàm song phương với Trung Quốc. Khi gặp mặt các đại diện kiều bào Philippines tại Washington, Ngoại trưởng Yasay nói Philippines đang tự thông qua kênh ngoại giao sắp xếp hội đàm song phương vô điều kiện với Trung Quốc, để nghiên cứu thảo luận chủ trương chủ quyền đối lập nhau trên Biển Đông. Đồng thời, Philippines không từ bỏ sự theo đuổi trên các diễn đàn đa phương quốc tế, tận dụng cơ hội này để thảo luận vấn đề Biển Đông, đặc biệt là Tòa trọng tài về vấn đề Biển Đông, giành lấy sự ủng hộ nhiều hơn của cộng đồng quốc tế, gây sức ép dư luận với Trung Quốc. Một ngày sau khi Tòa trọng tài đưa ra phán quyết, Philippines kêu gọi ASEAN đưa ra tuyên bố ủng hộ phán quyết của Tòa trọng tài. Tuy nhiên, nỗ lực của Philippines lợi dụng các diễn đàn đa phương quốc tế đã có phần giảm sút. Duterte cho biết ông sẽ không đề cập đến vấn đề Biển Đông tại các hội nghị cấp cao của ASEAN để tránh chọc giận Trung Quốc và gây bất lợi cho các cuộc đối thoại chính thức giữa hai nước. Sau khi Philippines đảm nhận chức chủ tịch luân phiên của ASEAN, trọng điểm cộng tác là thúc đẩy tiến hành tham vấn với Trung Quốc về Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) cũng như thúc đẩy cơ chế tham vấn giữa Trung Quốc và Philippines về Biển Đông, không lợi dụng các cơ chế đa phương của ASEAN để gây sức ép đối với Trung Quốc. Hiện nay, Chính phủ Philippines đã nêu rõ sẽ tập trung vào đàm phán COC, nỗ lực thúc đẩy đạt được thỏa thuận đa phương này.

Tags: biendao

Tìm kiếm ( 搜索 )

Ngôn ngữ ( 语言 )

Bài đăng phổ biến ( 更多帖子 )

Ca khúc Việt ( 越南歌曲 )

Lưu trữ Blog ( 博客归档 )

Nhãn ( 标签 )

Tổng số lượt xem ( 点击总数 )

Chính sách Biển Đông của Tổng thống Duterte (phần 1)

Comments[ 0 ]

Đăng nhận xét

Hot （焦点）