Dấu ấn ngoại giao 2020-2021: Thử thách kép, thắng lợi kép

Trong công tác đối ngoại, kể từ khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời đến nay, Đảng và Nhà nước ta luôn đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết, lấy nguyên tắc "dĩ bất biến ứng vạn biến" làm kim chỉ nam cho mọi hành động từ đó giành được hết thắng lợi này đến thắng lợi khác. Đặc biệt, trong khoảng năm 2020-2021, Việt Nam đã hoàn thành xuất sắc đồng thời trọng trách kép: Chủ tịch luân phiên của ASEAN và Ủy viên không thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, và được cộng đồng quốc tế đánh giá cao.

Trụ cột ở khu vực

Ngay khi tiếp nhận chức Chủ tịch ASEAN 2020, Việt Nam đã đề xuất chủ đề của năm ASEAN là "Gắn kết và Chủ động thích ứng". Tuy nhiên, sự bùng phát và lây lan nhanh của đại dịch Covid-19 đã buộc Việt Nam phải điều chỉnh kịch bản, cách thức tổ chức và nội dung.

Hơn 500 cuộc họp được chuyển từ trực tiếp sang trực tuyến. Với tư cách là chủ tịch, Việt Nam đã nhanh chóng thúc đẩy hợp tác trong nội khối và giữa ASEAN với các đối tác để cùng ứng phó Covid-19, qua các tuyên bố và hành động cụ thể như: Thành lập Quỹ ASEAN ứng phó với đại dịch Covid-19; thành lập Kho dự phòng khẩn cấp cung cấp vật tư y tế công cộng; cũng như đưa ra các khuôn khổ và biện pháp thúc đẩy quá trình phục hồi kinh tế sau dịch thông qua phát triển du lịch, nông nghiệp và việc làm.

Việt Nam cũng chủ động thúc đẩy các biện pháp cụ thể để xây dựng cộng đồng ASEAN, với việc ra Tuyên bố Hà Nội về tầm nhìn xây dựng cộng đồng ASEAN sau năm 2025, nhằm tăng cường sự gắn kết, tinh thần đoàn kết, tư duy và hành động cộng đồng trong ASEAN. Ngoài ra, bất chấp tác động của đại dịch, dưới sự dẫn dắt của Việt Nam, ASEAN vẫn duy trì và thu hút các đối tác ngoài khu vực tăng cường kết nối, hợp tác, giải quyết các vấn đề cấp bách.

Việt Nam đã tổ chức thành công các cuộc họp của ASEAN về hợp tác chống Covid-19 với các đối tác như Hội nghị Cấp cao đặc biệt với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, cuộc họp giữa Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Mỹ và ASEAN-Nga. Cũng trong năm 2020, ASEAN và Liên minh châu Âu (EU) đã nâng cấp quan hệ lên tầm đối tác chiến lược; ba nước Colombia, Cuba và Nam Phi đồng ý gia nhập Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác, hai nước Pháp và Italy trở thành đối tác phát triển của ASEAN…

Điểm nổi bật nữa trong Năm Chủ tịch ASEAN của Việt Nam là Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện Khu vực (RCEP) đã được các nước liên quan ký kết. Tựu trung, hơn 80 văn kiện-số lượng lớn nhất trong lịch sử ASEAN-được ký kết và thông qua, nhiều sáng kiến, ưu tiên của Việt Nam đã trở thành tài sản chung của ASEAN. Và Việt Nam đã chứng tỏ được năng lực để trở thành trụ cột mạnh mẽ, đáng tin cậy và đặc biệt trong ASEAN, góp phần giữ vững sự liên kết và đà phát triển của ASEAN.

Vươn tầm trên thế giới

Nói về vai trò và những dấu ấn Việt Nam đậm nét trong hoạt động của Liên hợp quốc hai năm qua của Việt Nam, Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres nhấn mạnh: "Việt Nam cho thấy những cam kết mạnh mẽ của một quốc gia luôn tích cực nỗ lực xây dựng lòng tin và đối thoại, làm cầu nối tìm kiếm giải pháp hòa bình cho các cuộc xung đột trên thế giới".

Bên cạnh việc đảm nhiệm thành công cương vị Chủ tịch Hội đồng Bảo an tháng 1/2020 và tháng 4/2021, Việt Nam đã có nhiều sáng kiến tổ chức và đề xuất thảo luận nhiều chủ đề quan trọng ở tầm thế giới, trong đó có những chủ đề lần đầu được thảo luận, để lại dấu ấn sâu sắc như: Tuân thủ Hiến chương Liên hợp quốc, Hợp tác ASEAN-Liên hợp quốc; Khắc phục hậu quả bom mìn, vai trò của các tổ chức khu vực và bảo vệ cơ sở thiết yếu; Tăng cường vai trò của phụ nữ trong xây dựng và duy trì hòa bình; Tăng cường hợp tác giữa Liên hợp quốc với các tổ chức khu vực nhằm thúc đẩy xây dựng lòng tin và đối thoại trong ngăn ngừa và giải quyết xung đột.

Hai trong số nhiều đề xuất và sáng kiến của Việt Nam được Đại hội đồng Liên hợp quốc và Hội đồng Bảo an thông qua là Nghị quyết A/RES/75/27, được 107 quốc gia đồng bảo trợ, về việc lấy ngày 27/12 hằng năm là Ngày Quốc tế Phòng, chống dịch bệnh, và Tuyên bố của Chủ tịch Hội đồng Bảo an về sự gắn kết giữa Liên hợp quốc/Hội đồng Bảo an với các tổ chức khu vực trong ngăn ngừa, giải quyết xung đột.

Điểm nhấn "ngoại giao vaccine"

Tại thời điểm làn sóng dịch thứ tư bùng phát vào tháng 4/2021, cả nước có chưa đến một triệu liều vaccine, trong đó bao gồm 2.000 liều Sputnik V do Chính phủ Nga tặng và hơn 810.000 liều AstraZeneca thông qua cơ chế COVAX toàn cầu.

Trước tình hình đó, ngày 13/8/2021, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã ra Quyết định số 1399/QĐ-TTg thành lập Tổ Công tác của Chính phủ về ngoại giao vaccine, do Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn làm Tổ trưởng. Nhờ quyết sách kịp thời này và sự tham gia trực tiếp của cả bốn đồng chí lãnh đạo cấp cao nhất của Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Quốc hội, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là sự chủ động và tích cực của lực lượng đối ngoại mà trong một thời gian rất ngắn, Việt Nam đã huy động và tiếp cận được số lượng lớn vaccine cùng nhiều trang thiết bị y tế phục vụ cho việc phòng, chống Covid-19 từ các nước, đối tác, tổ chức đa phương và kiều bào ta ở nước ngoài.

Cho đến nay, Việt Nam đã tiếp nhận hơn 160 triệu liều vaccine, tổ chức tiêm được hơn 130 triệu liều và đang tiến dần đến mục tiêu tiêm chủng đạt 150 triệu liều trong toàn dân, đồng thời bắt đầu chuyển sang tiêm mũi thứ ba tăng cường. Kết quả này có thể coi là một kỳ tích chưa từng có của Việt Nam về tiêm chủng, đặc biệt là trong bối cảnh khan hiếm nguồn cung vaccine toàn cầu.

Ta tự hào đi lên

Thành công của ngoại giao Việt Nam trong hai năm 2020-2021 là minh chứng cụ thể và sinh động về tính linh hoạt và chủ động thích ứng của Việt Nam trong bối cảnh thế giới mới, là kết quả vận dụng sáng suốt phương châm "dĩ bất biến, ứng vạn biến" và thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại "độc lập, tự chủ, rộng mở vì hòa bình, hợp tác và phát triển, thực thi chính sách đối ngoại đa phương hóa, đa dạng hóa, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế" dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng trong 35 năm Đổi mới cho đến nay.

Những dấu ấn ngoại giao này "góp phần rất quan trọng vào thành tựu chung to lớn, có ý nghĩa lịch sử của Đất nước ta sau 35 năm đổi mới như Đại hội XIII của Đảng đã khẳng định, làm cho "đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay", đồng thời sẽ là tiền đề và nguồn cổ vũ to lớn để ngành ngoại giao khẳng định vai trò tiên phong và tiếp tục có những đóng góp xứng đáng trong việc thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Nguồn: nhandan.vn