VAI TRÒ CỦA VƯƠNG TRIỀU NGUYỄN TRONG VẤN ĐỀ QUẢN LÝ BIỂN ĐÔNG (1)

Lực lượng thủy binh đó đã góp phần không nhỏ vào sự nghiệp giữ gìn đất nước với các dấu ấn lịch sử qua từng giai đoạn.
Các tài liệu còn được lưu giữ đến ngày nay đã khẳng định ít nhất là từ thế kỷ 17, các triều đình phong kiến Việt Nam đã xác lập chủ quyền và quản lý, hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, đồng thời khai thác và làm chủ Biển Đông. Sách Đại Nam Nhất Thống Chí triều Nguyễn có chép: “Phía Đông có dải đảo cát nằm ngang (Hoàng Sa đảo) liền với biển xanh làm hào che, phía Tây khống chế vùng Sơn Man có lũy đá dài chồng chất giữ cho vững vàng, phía Nam kề bên tỉnh Bình Định, có sườn núi Bến Đá làm mũi chặn ngang, phía Bắc tiếp giáp tỉnh Quảng Nam, có ghềnh sa có thể làm giới hạn”.
Đặc biệt, dưới triều Nguyễn, lực lượng thủy quân đã được xây dựng với quy mô lớn nhằm bảo vệ hải giới, bởi lúc này con đường tơ lụa trên biển được các nước phương Tây mở rộng và Việt Nam nằm trên con đường đó.
Năm 1802, Nguyễn Ánh (Gia Long) đánh bại Tây Sơn, thiết lập Vương triềuTheo sách Đại Nam thực lục Chính biên ghi chép thì vào năm 1803, nghĩa là chỉ mấy tháng sau khi thành lập Vương triều Nguyễn, vua Gia Long “lấy Cai cơ Võ Văn Phú làm Thủ ngự cửa biển Sa Kỳ, sai mộ dân ngoại tịch lập làm đội Hoàng Sa”. Không chỉ có đội Hoàng Sa, ông cho tái lập đội Bắc Hải và năm 1805 cho đặt cả đội Hoàng Sa, Bắc Hải vào trong cơ cấu tổ chức chung của các đội Trường Đà, có chức năng khai thác và quản lý toàn bộ khu vực Biển Đông kéo dài từ Quảng Bình đến Bình Thuận. Đặc biệt liên tục trong các năm 1815, 1816, Gia Long “sai đội Hoàng Sa là bọn Phạm Quang Ảnh ra đảo Hoàng Sa thăm dò đường biển”, triển khai các hoạt động thực thi chủ quyền một cách kiên quyết và đồng bộ.guyễn, cai quản một nước Việt Nam thống nhất, rộng dài và ổn định trọn vẹn như ngày hôm nay. Vua Gia Long đã ra sức phát triển lực lượng thuỷ quân, đóng thuyền buồm, tầu chiến và cử tầu thuyền ra nước ngoài. Vua Gia Long từng lệnh cho Bộ Công tổ chức biên soạn cuốn Duyên hải lục ghi chép độ sâu của thuỷ triều ven biển và cây số đường biển. Một điểm nổi bật trong triều đại vua Gia Long là hoạt động tích cực trong việc thực thi chủ quyền đối với Hoàng Sa, Trường Sa.
Hoạt động thực thi chủ quyền của vua Gia Long ở Hoàng Sa, Trường Sa không chỉ không chỉ được lưu giữ, ghi chép lại trong các bộ sách chính sử của triều đình mà còn được nhiều người phương Tây chứng thực và để cao. Giám mục người Pháp Jean Louis Taberd đã từng nhiều năm truyền giáo ở Trung Kỳ và Nam Kỳ đầu thế kỷ 19 đã ghi nhận trong Tài liệu về địa lý của Cochinchina trong Tạp chí xã hội Châu Á: “năm 1816, vua Gia Long đã cho cắm cờ chính thức giữ chủ quyền ở Hoàng Sa và không có ai tranh giành với ông ta”.