Năm ASEAN 2020 nhiều thử thách

Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các hội nghị liên quan khai mạc ngày 12/11, tại Hà Nội dưới hình thức trực tuyến. Tiếp nối chủ đề “Gắn kết và Chủ động thích ứng” của ASEAN 2020, Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 là hội nghị cấp cao cuối cùng do Việt Nam chủ trì tổ chức trong nhiệm kỳ chủ tịch ASEAN 2020, là dịp để ASEAN đánh giá tổng thể kết quả hợp tác nội khối, ngoại khối và đề ra định hướng ưu tiên cho giai đoạn tiếp theo.

Có thể thấy, trong lịch sử 53 năm hình thành của ASEAN, chưa bao giờ ASEAN lại gặp phải những thách thức như hiện nay. Đại dịch Covid-19 làm đảo lộn mọi cách thức hợp tác truyền thống của ASEAN. Tuy nhiên, trong bối cảnh đó, một lần nữa bản lĩnh của Cộng đồng ASEAN lại được thể hiện rõ nét, gắn kết chặt chẽ các thành viên, tạo nên sức mạnh tổng hợp để tranh thủ hiệu quả các cơ hội, vững vàng vượt qua thử thách.

Tiếp nối các hoạt động từ đầu năm tới nay, Hội nghị Cấp cao ASEAN 37 là dịp để ASEAN tiếp tục khẳng định tình đoàn kết, ý chí chính trị mạnh mẽ và quyết tâm cao vượt lên các khó khăn thách thức, vững vàng đi tới.

Vững vàng – Chủ động - Thích ứng

Trước tác động của đại dịch, ASEAN đã thể hiện khả năng phản ứng mau lẹ, kịp thời, gắn kết trong phối hợp chính sách và hành động giữa các thành viên. ASEAN đã sớm thành lập các cơ chế như Quỹ ASEAN ứng phó với Covid-19, xây dựng kho dự phòng vật tư y tế ASEAN và quy trình chuẩn ứng phó với các tình huống y tế cộng đồng khẩn cấp, trung tâm ASEAN về ứng phó với dịch bệnh mới nổi…

Trong lĩnh vực xây dựng cộng đồng, ASEAN tiếp tục thực hiện tầm nhìn cộng đồng ASEAN 2025, kiểm điểm thực hiện Hiến chương ASEAN, Tuyên bố tầm nhìn Hà Nội về tầm nhìn cộng đồng ASEAN 2025, gắn kết phát triển tiểu vùng với cộng đồng ASEAN vì mục tiêu phát triển bền vững…ASEAN đã ký bản ghi nhớ về thực thi các biện pháp phi thuế quan đối với các hàng hóa thiết yếu; Thúc đẩy phê chuẩn Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), dự kiến ký ngay tại Hội nghị cấp cao lần này. Đây là thông điệp mạnh mẽ khẳng định sự ủng hộ của ASEAN đối hệ thống thương mại đa phương, tự do hóa thương mại và đầu tư, đồng thời cũng là đóng góp quan trọng cho quá trình phục hồi sau dịch bệnh tại khu vực.

Quan hệ ASEAN với các đối tác bên ngoài trong một năm qua cũng không ngừng được củng cố và tăng cường. Các cơ chế hợp tác ASEAN+1, ASEAN+3, Cấp cao Đông Á (EAS), Diễn đàn khu vực (ARF) tiếp tục khẳng định vai trò trung tâm của ASEAN. Đặc biệt, có thêm 3 nước chính thức tham gia Hiệp ước thân thiện và hợp tác Đông Nam Á (TAC) là Colombia, Cuba và Nam Phi. Việc mở rộng Hiệp ước TAC cho thấy vị thế và vai trò quốc tế của ASEAN trong tăng cường hợp tác, thúc đẩy hòa bình, an ninh khu vực và thế giới.

Trong các vấn đề khu vực và quốc tế, ASEAN luôn tái khẳng định lập trường nguyên tắc của ASEAN về hòa bình, ổn định ở khu vực và trên thế giới. Về vấn đề Biển Đông, ASEAN luôn đề cao vai trò của luật pháp quốc tế, vai trò quan trọng của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển năm 1982 (UNCLOS), kêu gọi thực hiện nghiêm túc và đầy đủ Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), trông đợi ASEAN và Trung Quốc sớm xây dựng thành công Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC).

Lan tỏa tinh thần gắn kết và chủ động thích ứng

Có thể nói, đại dịch Covid-19 là một khó khăn cho Việt Nam trên cương vị Chủ tịch ASEAN. Tuy nhiên, Việt Nam không chỉ kiểm soát hiệu quả đại dịch, trở thành hình mẫu cho nhiều quốc gia, đồng thời dẫn dắt ASEAN vượt qua cuộc khủng hoảng toàn cầu theo đúng tinh thần “gắn kết, chủ động và thích ứng”. ASEAN vẫn đang thực thi “nhiệm vụ kép” vừa phòng chống Covid-19, vừa triển khai được những mục tiêu đã đặt ra để xây dựng Cộng đồng chung.

Trên tinh thần đó, Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 là hội nghị cấp cao cuối cùng do Việt Nam chủ trì tổ chức trong nhiệm kỳ chủ tịch ASEAN 2020. Hội nghị là dịp để ASEAN đánh giá tổng thể kết quả hợp tác nội khối, ngoại khối và đề ra định hướng ưu tiên cho giai đoạn tiếp theo. Các lãnh đạo sẽ thông qua, ghi nhận và công bố hơn 80 văn kiện, số lượng nhiều nhất từ trước đến nay. Đặc biệt là Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực và Thỏa thuận về hành lang đi lại ASEAN được thiết lập trong dip này. Tinh thần gắn kết, đoàn kết ASEAN, chủ động thích ứng với bối cảnh mới tiếp tục được lan tỏa tại Hội nghị lần này. Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các hội nghị liên quan mang nhiều ý nghĩa, khép lại nhiệm kỳ nhiều dấu ấn của Chủ tịch ASEAN 2020-Việt Nam.